سال‌های اول دهه چهل هجری شمسی دوره ظهور موج نو در شعر فارسی است. جریانی که مقدمه‌ی ظهور شعر حجم در اواخر این دهه است. بیانیه‌ی شعر حجم که در زمستان ۱۳۴۸ به امضای عده‌ای از شعرا، نویسندگان و سینماگران ایران رسید چشم‌اندازی شاعرانه را در برابر مخاطبان شعر فارسی قرار می‌داد؛ اما مصادیق این بیانیه چندان در شعر شاعران حجم‌گرا قابل تشخیص نبود. این موضوع که نسبت موارد مطرح شده در بیانیه شعر حجم و شعر یدالله رویایی که در عمل تنها شاعری بود که به حجم گرایی وفادار ماند، چیست، سوالی‌ست که تاکنون پاسخ روشنی به آن داده نشده است. این نوشتار سعی دارد به این سؤال که نسبت بیانیه شعر حجم و اصول مطرح شده در آن با اشعار رؤیایی چیست پاسخ نسبتاً روشنی بدهد. مقاله‌ی «تحلیل نسبت شعر و نظریه در آثار یدالله رویایی» نوشته‌ی کاظم رحیمی‌نژاد که در فصل‌نامه‌ی دهخدا منتشر شده است شامل یک مقدمه و بخش‌هایی شامل بررسی زمینه‌های پیدایش شعر حجم، بررسی مؤلفه‌های اشعار یدالله رؤیایی و تحلیل نسبت این اشعار با اصول مطرح شده در بیانیه شعر حجم است. پایان این نوشتار به جمع بندی مطالب و نتیجه گیری اختصاص دارد.
به مناسبت زادروز هفدهم اردیبهشت، زادروز یدالله رؤیایی این مقاله را بازنشر می‌کنیم:
برشت برخلاف بیشتر یا همه‌ی نظریه‌دارهای پیش از خود به ما تماشاچی‌ها می‌گوید که شما نباید مجذوب قصه و قهرمان نمایشی بشوید که برای‌تان اجرا می‌شود.
شاید وقت آن رسیده که بپذیریم؛ شکوه مرگ، در صداقت سوگواری است، نه در صحنه‌سازی مراسم.
مروری بر زندگی و آثار حسین منزوی در بیست و یکمین سال خاموشی
تنها سال‌ها و ماه‌ها نیستند که فصلبندی دارند، آدم‌ها هم همین‌اند.
سفر در دل خراسان بزرگ، در تاریخ غرقت می‌کند.
