اعتماد: نوبل ادبی امسال را یون فوسه، نویسنده، نمایشنامهنویس و شاعر نروژی از آن خود کرد.
آکادمی نوبل در بیان دلیل این انتخاب به «نمایشنامهها و نثر بدیع او» اشاره کرد که «به ناگفتنیها صدا میدهد». این آکادمی «افشای اضطراب و دوسوگرایی انسان در هسته آن» را نیز در آثار فوسه تحسین کرده است. آنها به سبک نوشتههای او نیز اشاره کرده و آن را با عنوانی که او به آن معروف شده «مینیمالیسم فوسه» خواندهاند.
آندرس اولسون، رییس کمیته نوبل، یون فوسه را «از بسیاری جهات نویسندهای فوقالعاده» دانسته است. او گفته: «وقتی اثر او را میخوانی، عمیقا تو را لمس میکند و وقتی یک اثر را خواندی، باید به آن ادامه بدهی. اعضای کمیته نوبل فوسه را با نویسندگان بزرگی مانند ساموئل بکت، توماس برنهارد، گئورگ تراکل، فرانتس کافکا و تاریی وساس قابل مقایسه دانستهاند.» از نظر رییس کمیته نوبل «آنچه در آثار او ویژگی محسوب میشود، احساس نزدیکی در نوشتههایش است. این احساسات عمیقترین احساسات شما را لمس میکند – اضطرابها، ناامنیها، سوال زندگی و مرگ – چیزهایی که هر انسانی در واقع از همان ابتدا با آنها روبهرو میشود.»
اولسون بهطور ویژه به تحسین نمایشنامههای فوسه از جمله کسی میخواهد بیاید، نام، رویاهای پاییز و تغییرات مرگ پرداخت و از اهمیت نثر در همه آثار او گفت.
او گفت برای خوانندگانی که به دنبال چیز کوتاهتری هستند، رمان صبح و عصر فوسه که در سال ۲۰۰۰ منتشر شد، «یک قطعه کوچک شگفتانگیز است.»
فوسه گفته دریافت این جایزه او را تحت تاثیر قرار داده «و تا حدودی ترسانده است». او همچنین تصریح کرده است که «در درجه اول و مهمتر از همه هدفش ادبیات است، بدون ملاحظات دیگر.»
این نویسنده ۶۴ ساله است و علاوه بر نمایشنامههایش، رمان، شعر، مقاله، کتاب کودک و ترجمه آثار دیگران را هم در کارنامه دارد.
پیوند پیشینه نروژی با تکنیکهای هنری از ویژگیهای این نویسنده است که آکادمی نوبل نیز به آن اشاره کرده.
آثار فوسه به زبانهای متعددی در سراسر جهان برگردانده شده است. او توانسته با آثارش جوایز بینالمللی زیادی را از آن خود کند.
پیش از اعلام نام یون فوسه به عنوان برنده نوبل ادبی امسال از چند نویسنده از جمله سلمان رشدی، کان ژو، مارگارت اتوود و هاروکی موراکامی از شانسهای دریافت این جایزه نام برده میشد.
آنی ارنو، نویسنده فرانسوی، سال گذشته برنده نوبل ادبی شد. آکادمی نوبل، ۵۰ سال کار «سازش ناپذیر» و روایت «زندگیهای همراه با تبعیض بر اساس جنسیت، زبان و طبقه اجتماعی» را دلیل انتخاب او برشمرده بود.
یون فوسه در سال ۱۹۵۹ در هوگسوند نروژ به دنیا آمد و در استرندبارم بزرگ شد. تجربه تصادفی شدید در هفت سالگی که او را تا آستانه مرگ پیش برده بود، تاثیر زیادی بر آثار او گذاشت. اولین رمان فوسه به نام «قرمز، سیاه» در سال ۱۹۸۳ منتشر شد و اولین نمایشنامهاش با نام «و ما هرگز از هم جدا نمیشویم»، ۱۱ سال بعد از آن در سال ۱۹۹۴.
نگاهی عصبشناختی به ارادهی آزاد
میل به خودکشی تنها آنگاه در روانِ آدمی پدیدار میشود که زندگی، ماهیتِ بحرانی خود را به شیوهای عریان آشکار کند.
در سینمای ایران گرچه از کتاب به عنوان منبع الهام و نگارش قصه و فیلمنامه استفاده شده که بیش از همه در سینمای اقتباسی ظهور میکند اما خود کتاب کمتر در درون قصه و کانون تصویر قرار گرفته و روایت شده است.
اگر او نبود، شناخت ما از ایران باستان و کتابهای مهم و اصیلی، چون اوستا خیلی کم بود.
وقتی موسیقی غمگین گوش میدهیم آن را در زمینه زیباییشناختی، لذتبخش میدانیم، این پدیده به عنوان پارادوکس لذت بردن از موسیقی غمگین شناخته میشود.