اعتماد: در عصر معاصر، بحث‌های ما پیرامون هوش مصنوعی (AI) اغلب بر رقابت جهانی، موتورهای جست‌وجوی هوش مصنوعی تعاملی، سلاح‌های رباتی و هوش مصنوعی متمرکز است که احتمالا کارگران و کارمندان را بیکار خواهد کرد. اما در مورد فرصت‌هایی برای امن‌تر و صلح‌آمیزتر کردن جهان چطور؟ آیا هوش مصنوعی می‌تواند به جلوگیری از جنگ و قحطی کمک کند؟ آیا می‌تواند دموکراسی و همکاری بین‌المللی را نیز تقویت کند؟
برای شروع می‌پرسم که چگونه هوش مصنوعی می‌تواند به جلوگیری از افزایش تنش‌ها به درگیری مسلحانه در سناریویی که در سال ۲۰۳۰ بین دو کشور با اختلاف مرزی مهم در آستانه جنگ است، کمک کند؟ پاسخ یک ربات هوش مصنوعی احتمالا این است: در تلاش برای جلوگیری از تشدید بیشتر درگیری‌ها، سازمان ملل متحد تیمی از میانجی‌ها را به منطقه اعزام کرده خواهد کرد تا تلاش کنند برای حل مسالمت‌آمیز مناقشه با طرفین دعوا مذاکره کنند. میانجی‌ها مجهز به سیستم هوش مصنوعی (AI) قدرتمندی خواهند بود که قادر به تجزیه و تحلیل داده‌ها بر بستر طیف گسترده‌ای از منابع، ازجمله تصاویر ماهواره‌ای، رسانه‌های اجتماعی و اسناد دولتی جمع‌آوری شده‌اند. سیستم هوش مصنوعی قادر است به سرعت داده‌ها را تجزیه و تحلیل و نقاط اصلی اختلاف بین دو کشور را شناسایی کند. همچنین از الگوریتم‌های یادگیری ماشین برای ایجاد طیف وسیعی از راه‌حل‌های احتمالی برای رفع اختلاف استفاده می‌کند و زمانی که میانجی‌گران درگیر مذاکرات هستند، تحلیل‌ها و توصیه‌هایی را در زمان واقعی و به موقع به آنان ارایه می‌دهد.
به لطف سیستم هوش مصنوعی، میانجی‌ها می‌توانند به هر دو طرف کمک کنند تا به یک راه‌حل مسالمت‌آمیز برای مناقشه دست یابند و از تبدیل شدن یک درگیری پیش پا افتاده به یک جنگ تمام‌عیار جلوگیری کنند. در ظاهر، پاسخ ربات هوش مصنوعی ممکن است محتمل به نظر برسد، اما او همچنین فرض خواهد نمود که ما بر مانع بزرگی که اکنون با آن روبه‌رو هستیم غلبه کرده‌ایم؛ دیپلمات‌ها و سیاستمداران اغلب رویکردها و راه‌حل‌های مبتنی بر شواهد را رد می‌کنند. اینکه پاسخی درست باشد، به این معنی نیست که اجرای علم و رویکردهای مبتنی بر واقعیت در موارد دشواری مانند تغییرات آب و هوا از نظر سیاسی قابل دستیابی است. تلاش برای استفاده از هوش مصنوعی در این راه برای توصیه به یک فرآیند دیپلماتیک ممکن است مفید باشد، اما بعید به نظر می‌رسد که به خودی خود پیشرفت بزرگی ایجاد کند. به گفته کارشناسان، ما همچنین باید انتظارات خود را از هوش مصنوعی در چنین شرایطی کاهش دهیم، زیرا در مواجهه با موقعیت‌های غیرمعمول نمی‌تواند خود به خود با مشکل مواجه شود، حوزه‌ای که ذهن انسان در آن برتری دارد.
در همین ارتباط موسسه تحقیقاتی
Meta Research در نوامبر ۲۰۲۲ اعلام کرد که عامل هوش مصنوعی آنها با نام «سیسرو» با ترکیب مدل‌های زبانی با استدلال استراتژیک به تبحر در سطح انسانی در دیپلماسی دست یافته است. دیپلماسی یک بازی استراتژیک شامل همکاری و رقابت است که بر محوریت مذاکره و هماهنگی بین بازیگران و بازی‌گردانان تاکید دارد. ربات «سیسرو» می‌تواند از مکالمات خود باورها و مقاصد بازیگران دیپلماتیک را استنباط کند و درراستای احقاق برنامه‌های مدنظرش گفت‌وگو ایجاد کند. نتایج
۴۰ بازی در لیگ دیپلماسی آنلاین ناشناس نشان داد که سیسرو امتیازی بیش از دو برابر میانگین امتیاز بازیگران انسانی به دست آورد و در ۱۰درصد برتر شرکت‌کنندگانی قرار گرفت که بیش از یک بازی انجام دادند. آیا این بدان معنا خواهد بود که هوش مصنوعی می‌تواند جایگزین دیپلمات‌های انسانی شود؟ دقیقا نه؛ سیسرو در یک بازی محدود با مجموعه‌ای از قوانین واضح به خوبی عمل کرد و از یک مجموعه آموزشی داده بهینه شده برای بهبود مهارت خود در بازی استفاده کرد. مانند همه چیز، دنیای واقعی بسیار وسیع‌تر، پیچیده‌تر و ظریف‌تر از دنیای متاورسی و سایبری است. علاوه بر این، هر مجموعه آموزشی از داده‌های مورد استفاده برای آماده‌سازی هوش مصنوعی ذاتا از گذشته استخراج شده است، بنابراین توانایی آن برای درک پویایی‌های جدید در حال توسعه محدود می‌شود. با نگاهی به آینده، می‌توانیم چندین راه را ببینیم که هوش مصنوعی می‌تواند به دیپلماسی و تصمیم‌گیری استراتژیک کمک کند. اولین و واضح‌ترین آن تجزیه و تحلیل داده‌ها است. هوش مصنوعی می‌تواند به تجزیه و تحلیل سریع مقادیر زیادی از داده‌ها کمک کند که می‌تواند برای تصمیم‌گیری مفید باشد. به عنوان مثال، هوش مصنوعی می‌تواند برای تجزیه و تحلیل داده‌های اقتصادی و برای کمک به اطلاع‌رسانی در مذاکرات تجاری استفاده شود، به عبارتی گسترده‌تر، هوش مصنوعی می‌تواند برای خودکارسازی وظایف معمول، آزاد کردن زمان و منابع برای قابلیت‌های استراتژیک‌تر مورد نیاز در واکنش به بحران استفاده شود.
ترجمه زبان مبتنی بر هوش مصنوعی می‌تواند ارتباط و درک بین افراد و سازمان‌هایی را که به زبان‌های مختلف صحبت می‌کنند تسهیل کند که این مهم همیشه در شرایط بحرانی مفید خواهد بود. هوش مصنوعی همچنین می‌تواند برای نظارت بر رسانه‌های اجتماعی و دیگر پلتفرم‌های آنلاین برای نشانه‌های هشدار اولیه بحران و همچنین برای ردیابی گسترش یک بحران و شناسایی مناطقی که بیشتر به کمک نیاز دارند، مفید واقع گردد. این نوع تجزیه و تحلیل می‌تواند به ویژه برای کمک به رهبران برای درک زمینه و پیامدهای انتخاب‌هایی که با آن روبه‌رو هستند مفید باشد.
درحالی که هوش مصنوعی می‌تواند ابزار ارزشمندی برای کمک به تصمیم‌گیرندگان برای انتخاب‌های استراتژیک آگاهانه‌تر باشد، چه کار دیگری می‌تواند برای کمک به دیپلمات‌ها برای مذاکره و دستیابی به توافقات در مورد موضوعات دشوار انجام دهد؟ یکی از پاسخ‌ها این است که هوش مصنوعی از ابزار اطلاعاتی فراتر رفته و در عوض از آن می‌توان برای تسهیل تصمیم‌گیری در جهت همگرایی بیشتر و هم فهمی بهتر در میان گروه‌هایی از دیپلمات‌ها و کارشناسان موضوعات مختلف استفاده کرد. به عنوان مثال، پلتفرمی به نام Swarm® که توسط شرکت توسعه‌دهنده‌ای به نام Unanimous AI توسعه یافته است، از یک فرم الهام گرفته از هوش مصنوعی به نام هوش ازدحام مصنوعی (ASI) استفاده می‌کند تا گروه‌های شبکه‌ای از ذی‌نفعان را قادر سازد تا به سرعت دانش، خرد، بینش و علایق خود را ترکیب کنند و روی راه‌حل‌ها با هم همگرا شوند؛ در زمانی واقعی و به جای تقویت مواضع مختلف بی‌ربط در جهت بهینه‌سازی اجماع نظرات. به عنوان مثال، ASI توسط سازمان غذا و کشاورزی سازمان ملل متحد (FAO) برای ارزیابی ناامنی غذایی استفاده شده است. ASI به عنوان بخشی از فرآیند طبقه‌بندی فاز امنیت غذایی یکپارچه (IPC) به کار گرفته شد، به سازمان ملل، دولت‌ها، سازمان‌های غیردولتی و سایر ذی‌نفعان در مورد شدت ناامنی غذایی مزمن و سوءتغذیه حاد در کشورهای مختلف اجازه می‌دهد تا به طور موثر تصمیم‌گیری کنند.
به گفته لوئیس روزنبرگ، مدیرعامل
Unanimous AI، این فناوری جدید همچنین می‌تواند به دیپلمات‌ها و رهبران سیاسی کمک کند تا در مورد موضوعات تفرقه‌انگیز به اجماع برسند: «من مطمئن هستم که فناوری ASI می‌تواند به ذی‌نفعانی که دارای منافع متضاد هستند کمک کند تا به توافقات تجاری، توافقنامه‌های آتش‌بس و حل و فصل طیف گسترده‌ای از مذاکرات بحث‌برانگیز دیگر دست یابند. دلیل آن این است که «فرآیند ازدحام» به گروه‌ها امکان می‌دهد تا به سرعت راه‌حل‌هایی را که می‌توانند به بهترین شکل ممکن روی آن توافق کنند، بیابند و رضایت جمعی خود را از نتیجه به حداکثر برسانند. این با آرا و نظرسنجی‌هایی که برعکس عمل می‌کنند بسیار متفاوت است و با آشکار کردن تفاوت‌ها به جای اشتراک، نقاط اختلاف گروه‌ها را برجسته می‌کند.
به هر حال، نظرسنجی‌ها معمولا به قطبی شدن فضا می‌انجامد، برون‌داد آنها گروه‌های اجتماعی را از هم جدا می‌کند، درحالی که با ارایه تحلیل درست گروه‌های اجتماعی می‌توانند با هم متحد شوند و گروه‌های دیگر را نیز دور هم جمع کنند. این یک حادثه یا پیش‌آمد تصادفی در آمار احتمالات و ریاضیات نیست، چراکه پس از صدها میلیون سال تکامل، فراگیری و شکل‌گیری ذهن موجوداتی مانند ماهی‌ها و گله‌های پرندگان و دسته‌ای از زنبورها روش‌هایی را توسعه داده‌اند که رضایت جمعی اعضای خود را بهینه می‌کنند. کاری که گروه‌های بیولوژیکی هرگز نمی‌توانند انجام دهند، درحالی که اگر گرایش به قطبی شدن را ترغیب می‌کردند و آن منش در رویکرد آنان استقرار می‌یافت، طبق انتخاب طبیعی خیلی زود منقرض می‌شدند.»
یکی از ویژگی‌های افزوده ASI این است که این امکان را برای شهروندان دو طرف یک موضوع یا مرز فراهم می‌کند تا در یک روند مذاکرات دیپلماتیک در کنار نمایندگان دولت شرکت کنند. حتی بهتر از آن، آنها می‌توانند این کار را به روشی غیرسلسله مراتبی و ناشناس انجام دهند و به ذی‌نفعان منتخب و شهروندان اجازه می‌دهند تا سطح نفوذی مشابه مقامات دولتی در گروه داشته باشند.
آیا روش‌هایی مانند ASI راه‌حلی برای بهبود دموکراسی در عصر دیجیتال خواهند بود؟ با توجه به ماهیت تفرقه‌انگیز دموکراسی در عصر دیجیتال، آیا همین ابزارها می‌توانند به ما کمک کنند تا فرآیندهای دموکراتیک را بهبود بخشیم و آنها را فراگیرتر و رضایت‌بخش‌تر برای شهروندان کنیم؟ آیا ASI می‌تواند به ما کمک کند تا بر واگرایی که در این دوره از رسانه‌های اجتماعی بسیار رایج است غلبه کنیم و در عوض همگرایی را ترویج دهیم تا بتوانیم در مورد مسائل مهمی که بر آینده ما تاثیر می‌گذارد اجماع داشته باشیم؟ طبق چندین مطالعه اخیر، ممکن است پاسخ مثبت باشد. در یک مطالعه در مورد سوالات تفرقه‌انگیز سیاسی، مشارکت‌کنندگان ۱۰% مشورت‌های مبتنی بر ASI را بر روش‌های رای‌گیری اکثریت ترجیح دادند. نتایج به دست آمده با روش‌های ASI حدودا ۷% رضایت‌بخش‌تر از رای‌گیری سنتی برای گروه خارجی بود.
مطالعه دیگری نشان داد که «ازدحام» در توانمندسازی گروه‌ها برای همگرایی در راه‌حل‌های بهینه اجتماعی با نرخ ۲۲درصد بیشتر از روش‌های رای‌گیری سنتی بسیار موثرتر بود. مطالعات بیشتر نشان داده‌اند که چگونه ASI می‌تواند اجماع را در گروه‌های کوچک فعال کند و همچنین اجماع بین دوطرف را که بر سر تفاوت‌ها در مورد نحوه نزدیک شدن به همه‌گیری COVID-۱۹ قطبی شده‌اند، فعال کند. اما به گفته کارشناسان، ASI در حمایت از انتخابات و همه‌پرسی در مقیاس بزرگ با یک مشکل بزرگ روبه‌رو است، زیرا هنوز برای تسهیل چنین تعداد زیادی از سهامداران مناسب نیست. به گفته روزنبرگ، بهترین استفاده از ازدحام برای حمایت از دموکراسی ممکن است استفاده از آن توسط نمایندگان منتخب در پارلمان‌ها و سایر نهادهای مشورتی با تغییر مدل همگرایی باشد: «بسیاری از مشکلات امروزی ناشی از نحوه تصمیم‌گیری این گروه‌هاست که اغلب با استفاده از رای اکثریت کم آگاه یا نا آگاه مطلوبیت به سطح پایینی می‌رسد. اگر این گروه‌های اجتماعی به جای اتکا به افکار خویش از تکنولوژی ASI هم استفاده می‌کردند، با انتخاب بخردانه نمایندگان را قادر می‌ساختند تا راه‌حل‌هایی را پیدا کنند که رضایت جمعی همه ذی‌نفعان را به حداکثر و مطلوبیت مقبول برساند. من واقعا معتقدم که این امر باعث می‌شود دولت‌ها و نمایندگان پارلمان‌ها بهتر و مفیدتر کار کنند.»
حتی بدون سیستم هوشمند ASI، پلتفرم‌هایی مانند pol.is رویکرد پیشرو جهانی تایوان را به دموکراسی دیجیتالی که با vTaiwan در سال ۲۰۱۶ آغاز شد، فعال کرده‌اند، این امکان جدید به شهروندان تایوان این امکان را می‌دهد تا راه‌حل‌هایی را برای مسائل مرتبط با فناوری پیشنهاد داده و در آن خصوص رای دهند. تحت رهبری آدری تانگ، وزیر توسعه دیجیتال تایوان، vTaiwan به شکستن بن‌بست‌ها در تعدادی از مسائل دشوار کمک کرد و راه را برای توسعه سیستم هوشمندی به نام Join هموار کرد، پلتفرمی که استفاده از آن برای شهروندان با نازل‌ترین سطح دانش حتی کمتر از دانش‌آموزان نیز آسان است و طیف وسیعی از موضوعات در کنار اکثریت اقشار جامعه را پوشش می‌دهد. از زمان آغاز به کار آن در سال ۲۰۱۸، بیش از نیمی از 24 میلیون شهروند تایوان در رایزنی‌های دموکراتیک با کمک سیستم Join شرکت کرده‌اند. اما تغییر در پویایی قدرت به ندرت به آسانی اتفاق می‌افتد، زیرا حتی در تایوان، نتایج این فرآیندهای دموکراتیک براساس فناوری هوش دیجیتال برای دولت‌ها الزام‌آور نیست. در حال حاضر آنها باید به این رایزنی‌ها پاسخ دهند، اما ملزم به تصویب آنها نیستند.
در برزیل، اپلیکیشن موبایل Mudamos به شهروندان این امکان را می‌دهد تا قوانینی را پیشنهاد کنند و امضا جمع‌آوری کنند تا از پیشنهادات خود حمایت کنند، اما تلاش دست‌اندرکاران آن تاکنون به جلب نظر کمتر از چهارصد هزار شهروند برزیلی محدود شده است. دیگر تلاش‌های مشابه برای دموکراسی دیجیتال در آیسلند، بلژیک، شیلی، استونی، ایالات‌متحده امریکا، اسپانیا و غنا نیز انجام شده است. ابزارهای جدید، راه جدید رو به جلو باتوجه به پیشرفت‌ها و درس‌های ASI و راه‌حل‌های دیجیتال برای تقویت دموکراسی است، دولت‌های دموکراتیک باید راه‌های جدیدی برای ادغام این تحولات در جهت تقویت مشروعیت، شمول و رضایت شهروندان بیابند. این می‌تواند در سطوح محلی، ملی در جایی مانند اتحادیه اروپا اتفاق بیفتد و با گروه‌های مهمی از مسائل مانند تصمیم‌گیری در مورد ذخیره و استفاده از داده‌های شهروندان و چگونگی کاهش نابرابری در دوران گذار سبز شروع شود. البته، ما نمی‌توانیم در مورد حقوق بشر یا حاکمیت قانون مصالحه کنیم، اما باید راه‌هایی برای تکامل دموکراسی برای عصر دیجیتال پیدا کنیم تا مبادا در مواجهه با فناوری‌های جدید به فرسایش آن ادامه دهد. چالش واقعی، یافتن راه‌هایی برای دستیابی به همگرایی دموکراتیک بهتر بدون حذف کردن صداهای مخالف و عقاید اقلیت‌ها خواهد بود. همچنین باید تلاش‌های فنی ویژه‌ای انجام شود تا این توانمندسازهای فنی جدید بتوانند از دموکراسی و بحث عمومی در برابر تاثیرات بدی محافظت کنند که می‌تواند نتایج آنها را منحرف کند و به انسجام اجتماعی آسیب برساند. در عین حال، سازمان ملل متحد، اتحادیه اروپا، ناتو، اتحادیه آفریقا و کشورهای عضو آنها باید راه‌هایی را برای استفاده از ASI و سایر پیشرفت‌های فنی بررسی کنند تا به شهروندان کشورهای ذی‌نفع اجازه دهند تا بتوانند ورودی‌های معنادارتری در مذاکرات دیپلماتیک مانند توقف توافق داشته باشند. آتش‌سوزی‌ها، اختلافات مرزی، موافقتنامه‌های تجاری و قراردادهای تقسیم آب در دورانی که رسانه‌های اجتماعی بر واگرایی تاکید کرده‌اند در کنار این فناوری‌های جدید می‌توانند همگرایی ایده‌ها و راه‌حل‌هایی را که توسط شهروندان و طرف‌های مختلف یک بحث یا مذاکره دیپلماتیک حمایت می‌شوند، امکان‌پذیر کنند. درحالی که ما هنوز چیزهای زیادی در مورد چگونگی و زمان
به کارگیری آنها داریم و در عین حال ارزش‌های دموکراتیک و حاکمیتی خود را به خطر نمی‌اندازیم، آنها راه‌هایی را ارایه می‌دهند تا بتوانیم از فناوری برای تکامل و مدرن کردن جوامع خود به روش‌های مثبت استفاده کنیم. با تکامل و تقویت دیپلماسی و دموکراسی برای رسیدن به عصر دیجیتال، اشکال حکومت شهروند محور می‌توانند بر اقتدارگرایی غلبه کنند و اشکال عادلانه صلح و ثبات را ترویج کنند و نیازها، انتظارات و خواسته‌های شهروندانی را که به آنها خدمت می‌کنند، بهتر برآورده کنند.
* عضو ارشد کمیته صلح، امنیت و دفاع و مدرس موسسه مدیریت امنیتی (ISG) در مونتری، کالیفرنیا
منبع:
https: //www.friendsofeurope.org/insights/artificial-intelligence-diplomacy-and-democracy-from-divergence-to-convergence/
استیون کینگ نام مستعار ریچارد باچمن را برگزید و با آن، داستان‌های متعددی نوشت.
درباره‌ی روابط عاطفی و فکری جلال آل احمد و سیمین دانشور به مناسبت سالگرد ازدواجشان
سالروز درگذشت محمدتقی بهار؛ شاعر، ادیب، روزنامه‌نگار و سیاستمدار
عرض ارادتی به روح مینوی دکتر محسن جهانگیری، استاد فقید فلسفه دانشگاه تهران
سعدی، آزادی واقعی را برآمده از مهرورزی انسانی می‌شناسد و ازهمین‌روست که انسان بی‌تفاوت نسبت به رنج دیگران یا آدم بی‌عشق را از جرگه‌ی انسانیت خارج می‌داند.
