دفاع از زبان هیچ ارتباطی با موسولینی ندارد!

محمود فاضلی

اعتماد: کشورهایی که به زبان ملی خود به عنوان یکی از ارکان هویت ملی توجه دارند، به طرق مختلف مانع از ضعیف شدن زبان خود می‌شوند و با یافتن یا وضع واژه‌های بومی به جای واژه‌های بیگانه، زبان بومی و ملی خود را ارتقا می‌بخشند و به این ترتیب، زبان علم را به میان مردم می‌برند و به توسعه علمی در کشور خود یاری می‌رسانند. در سال‌های اخیر رسانه‌ها و فضای مجازی موجب به کار بردن واژه‌های بیگانه بسیاری شده‌اند که نمونه اخیر آن مقابله کشور ایتالیا با به‌کارگیری کلمات انگلیسی در این زبان است. زبان ایتالیایی از شاخه‌های زبان لاتین است و با زبان‌های دیگر لاتین مانند اسپانیایی، فرانسوی، رومانیایی و پرتغالی شباهت‌های زیادی دارد. پس از زبان‌های انگلیسی، اسپانیایی، فرانسوی و آلمانی، زبان ایتالیایی پنجمین زبان مردم جهان برای یادگیری است.
این زبان در سال‌های اخیر با مشکل ورود کلمات و واژه‌های زبان انگلیسی به این زبان روبه‌رو است. اخیرا از سوی فابیو رامپلی، نایب‌رییس مجلس و عضو مجلس نمایندگان ایتالیا و حزب «برادران ایتالیا» به رهبری جورجا ملونی، نخست‌وزیر ایتالیا و با حمایت نخست‌وزیر طرحی به پارلمان ارایه شد که شهروندان ایتالیایی که از لغات انگلیسی یا دیگر زبان‌های خارجی در مکاتبات رسمی‌شان استفاده کنند، احتمالا تا صد هزار یورو جریمه خواهند شد. او اعتقاد دارد «این طرح، استبدادی نیست.» به عقیده وی قانون پیشنهادی از حق درک شهروندان و حفاظت از زبان‌های مادری در مقابل جهانی شدن نشأت می‌گیرد و تنها به حوزه‌های دولتی مربوط می‌شود. اگرچه محدودیت مدنظر این طرح، تمامی زبان‌های خارجی را در برمی‌گیرد اما به‌کارگیری لغات انگلیسی را به طور ویژه هدف قرار گرفته است. در پیش‌نویس این طرح آمده است که زبان انگلیسی، زبان ایتالیایی را «تحقیر و تضعیف» می‌کند و بدتر از همه اینکه بریتانیا دیگر عضو اتحادیه اروپا هم نیست. براساس این طرح، هر کسی که سمتی دولتی دارد ملزم است «دانش کتبی و شفاهی و تسلط بر زبان ایتالیایی» داشته باشد. استفاده از لغات انگلیسی در اسناد رسمی، از جمله «کلمات اختصاری و نام‌ها» برای عناوین شغلی در شرکت‌های فعال در این کشور نیز منع می‌شود.
در پیش‌نویس این طرح آمده است که نهادهای خارجی موظفند نسخه ایتالیایی تمام قوانین داخلی و قراردادهای استخدام خود را تهیه کنند. نخستین ماده این طرح تاکید می‌کند که حتی در دفاتری که با خارجی‌ها سر و کار دارند، ایتالیایی باید زبان اصلی باشد. ماده دوم، استفاده از زبان ایتالیایی را برای «معرفی و استفاده از کالاها و خدمات عمومی» اجباری می‌کند و اعلام می‌دارد که عدم تبعیت از این قانون می‌تواند متخلف را با جریمه‌ای 5 هزار تا 100 هزار یورویی مواجه کند.
براساس این طرح، وزارت فرهنگ ایتالیا موظف به تشکیل کمیته‌ای برای «اصلاح استفاده از زبان و تلفظ ایتالیایی» در مدارس، رسانه‌ها، امور بازرگانی و تبلیغات خواهد بود. وزیر خارجه ایتالیا درباره طرح اجباری استفاده از زبان ایتالیایی در مکاتبات و جریمه متخلفان تاکید کرده است: «فاشیسم در سال ۱۹۴۵ تمام شد، این موضوع مربوط به گذشته است و علاقه‌ای به آن نداریم و به ما دیگر مربوط نیست. استفاده نکردن از کلمات خارجی در زبان ایتالیایی پشنهاد قانونی یک نماینده مجلس است و نه از سمت دولت. این پیشنهادات قانونی بایستی توسط مجلس و سنا تصویب شود. اما دفاع از زبان ایتالیایی هیچ ارتباطی با موسولینی ندارد. موسولینی بیشتر از آنکه سود برساند، ضرر رساند. همواره از زبان ایتالیایی دفاع کرده‌ام، زبان مادری است، زبان دانته آلیگری شاعر ایتالیایی است.»
مدافعان حذف کلمات انگلیسی از زبان ایتالیایی برای یادآوری پیشینه زبان این کشور، ضمن اشاره به دانته شاعر این کشور معتقدند نوشته‌های دانته بر ادبیات ایتالیا و سراسر اروپا برای همیشه تاثیر گذاشت. او از پیشگامان عصر جدید در ادبیات این کشور بود که با شاهکار ادبی خود یعنی کمدی الهی ادبیات ایتالیا را غنایی تازه بخشید. آنها از ایتالیا به عنوان میراث‌دار امپراتوری روم که نقش پررنگی در ارتقای فرهنگ و هنر جهان داشته، یاد می‌کنند. رنسانس اروپا در سده چهاردهم میلادی و از شهر فلورانس واقع در ایتالیا آغاز شد که درنهایت منجر به شروع فصلی نو در تاریخ هنر و فرهنگ معاصر شد. تلاش ایتالیا برای حفط زبان این کشور درحالی است که این زبان در بیشتر زبان‌ها در امور هنری، موسیقی (به‌ویژه موسیقی کلاسیک)، اپرا، صنایع طراحی و مد مورد استفاده قرار می‌گیرد.