اعتماد: دائرهالمعارف فلسفی استنفورد که توسط انتشارات دانشگاه استنفورد در امریکا منتشر میشود، هفت ویژگی دارد که من مجموع این هفت ویژگی را در هیچ دائرهالمعارف فلسفی دیگری به زبانهای انگلیسی و آلمانی ندیدهام و از این حیث در این دو زبان، بهترین دائرهالمعارف فلسفی است.
۱- تفصیلی بودن: در دو زبان انگلیسی و آلمانی هیچ دائرهالمعارف فلسفی به این مفصل نداریم. اگر کل این دائرهالمعارف به فارسی ترجمه شود، کتابی حدوداً شصت هزار صفحهای میشود، یعنی ۱۲۰ جلد ۵۰۰ صفحهای. این ویژگی بسیار مهم است، زیرا هرچه دائرهالمعارف مختصرتر میشود، میزان فشردگی مطالب بیشتر شده و در نتیجه میزان در دسترس بودن و آسانیاب بودن آن کمتر میشود.
۲- جامع بودن: هیچ مبحث و مطلب فلسفی سراغ ندارم که این دائرهالمعارف به آن نپرداخته باشد.
۳- روزآمد بودن: ما دایرهالمعارفی از این جدیدتر نداریم و کاملاً بهروز و کارآمد است، ضمن آنکه دايما در حال بهروزتر شدن است، یعنی دايما در مقالات تجدیدنظر میشود. در برخی مقالات تاکنون ۷ بار تجدیدنظر شده و در مطالب آن اصلاحات و حذف و اضافه صورت گرفته است. این امر باعث نو شدن مطالب دائرهالمعارف میشود. وقفهای هم در این نو شدن نیست و همچنان روند فعال است.
۴- تکثر و تنوع نظرات: این دائرهالمعارف در باب هر موضوع یا مساله یا مشکل فلسفی نظرات متضاد را هم بیان میکند. گاهی در باب یک موضوع یا مساله یا مشکل فلسفی سه مدخل آمده که نظرات نویسندگان این سه مدخل با یکدیگر متضاد است و گاهی متخالف با هم است. این ویژگی برای اهل فلسفهای که نمیخواهد در تنگنای یک نظر باقی بماند، آموزنده و مفید است.
۵- فقدان تنگنظری: از دو جهت در این دائرهالمعارف تنگنظری نمیبینیم. اولاً فقط فلسفه غرب نیست و فلسفههای دیگر در سایر نقاط جهان هم مثل فلسفه در جهان اسلام، هند، چین، ژاپن، آفریقا، کره و… هم مورد توجه این دائرهالمعارف است. ثانیاً در باب فلسفه غرب هم صرفاً به فلسفه در کشورهای آنگلوساکسون و آنگلوآمریکن اکتفا نشده و به همان میزان که به این فلسفهها که بیشتر گرایش تحلیلی دارند، پرداخته، به فلسفههای بر اروپا یا فلسفههای قارهای
(continetial philosophy) هم پرداخته است. درحالی که مثلاً دائرهالمعارف فلسفی پل ادوارزد یا دائرهالمعارف فلسفی راتلج خیلی کم به فلسفههای در اروپا میپردازند، حتی کشورهای اروپایی که امروزه چندان فلسفههای قوی عرضه نکردهاند، مثل اسپانیا، پرتغال و یونان امروز.
۶- عمق مطالب: این دائرهالمعارف در باب هر موضوعی معمولاً عمیقتر از سایر دایرهالمعارفها بحث کرده است.
۷- دشوار بودن: از این نظر بهتر است دانشجویان سالهای اول فلسفه در زبان انگلیسی با دایرهالمعارفهای پل ادوارزد و راتلج کار کنند، اما برای دانشجویان دورههای بالاتر استنفورد به تمام معنا سنگ تمام گذاشته و هر چیزی را با نهایت عمق بیان کرده است.
از جهت این هفت ویژگی هیچ دائرهالمعارف فلسفی در زبانهای انگلیسی و آلمانی نمیشناسم که به اندازه دائرهالمعارف فلسفی استنفورد برای کسانی که به شعب مختلف فلسفی علاقهمند هستند، سودمند باشد.
چرا مردان بیشتر از زنان احساس انزوا میکنند؟
بررسی کتاب «یادداشتهای زیرزمینی» اثر «فئودور داستایفسکی»
بررسی سه مغالطهی حالگرایی و نسبیگرایی اخلاقی
مهمترین پروژه فکری فیرحی ناتمام ماند.
ما وارد تاریخ شدهایم و دیگر منتظر نمیمانیم که درباره ما بنویسند.