img
img
img
img
img
حسین منزوی

شگردهای کلیشه‌زدایی در غزل حسین منزوی

یکی از عوامل مهم تحول و زایش سبک‌های ادبی، کلیشه‌ای شدن مضامین و تصویرهای ادبی در دوره‌های متفاوت است که نمونۀ بارز آن، ظهور مکتب وقوع، سبک هندی و دورۀ بازگشت ادبی است. رایج‌ترین تحلیل برای تشخیص کلیشه‌های ادبی، بازشناسی ابزار تکرار است. عنصر «تکرار» در ادبیات نقش کلیدی، اعم از مثبت و منفی، ایفا می‌کند. بسامد بالای این عنصر، گاه به ظهور «کلیشه» می‌انجامد و می‌تواند در تصاویر شعری، ترکیبات اضافی و وصفی، کلمات مرکب، نمادها و مانند آن‌ها و نیز در جایگاه مضامین و عواطف ظهور کند. ازاین‌رو نوشته‌ی حاضر به بررسی و تأثیر عنصر «کلیشه» در ابعاد ادبی غزل معاصر با مطالعۀ اشعار حسین منزوی می‌پردازد و در پی اثبات آن است که منزوی چگونه رنگ تکرار و کهنگی را از تصاویر و مضامین قالبی زدوده است. منزوی گاه با پرداخت جزئی تصاویر و مضامین کلیشه‌ای، به خلق تصاویر و مضامین نو دست زده است. این پردازش اغلب با تلفیق اندیشه‌های کلیشه‌ای و خلاقانه بر ارزش هنری و ادبی شعر منزوی افزوده است و دیدگاه مخاطبان را درمورد کاربرد کلیشه تغییر می‌دهد. برجسته‌ترین نوآوری‌های حسین منزوی در کاربست مضامین و تصاویر قدما و کلیشه‌زدایی از آن‌ها در این موارد می‌گنجد: نوآوری در کاربرد ترکیبات کلیشه‌ای، نوآوری در کاربرد تلمیح برای مضمون‌پردازی و تصویرسازی، نوآوری درکاربرد تمثیل و کنایه برای مضمون‌پردازی و تصویرسازی، نوآوری در تضمین و اقتباس از کلام گذشتگان برای مضمون‌پردازی و تصویرسازی، و آمیختن فنون بلاغی با تلمیح، تضمین، و تمثیل. این تمهیدات گوشه‌هایی از نوآوری‌ها و ابداعات منزوی را به‌عنوان یکی از پیشگامان و پیشاهنگان غزل نو بازنمایی کرده و نشان می‌دهد چگونه غزل او از غزل‌های سنتی متفاوت و به شعر نو مشابه شده است.

مقاله‌ی «شگردهای کلیشه‌زدایی در غزل حسین منزوی» نوشته‌ی مهدی رهنما، احمدرضا کیخای‌فرزانه، بهروز رومیانی در مجله‌ی بهار ادب منتشر شده است که به مناسبت سال‌روز درگذشت حسین منزوی بازنشر خواهد شد:

كلیدواژه‌های مطلب:

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

تازه‌ترين مطالب اين بخش
  چرا باید «شعر» را جایگزین «علم» کنیم؟

نقد هایدگر از علم و تکنولوژی یک نقد سطحی و مبتنی بر مسائل روزمره نیست بلکه از دل یک دیدگاه عمیق فلسفی برخاسته است؛ دیدگاهی که می‌خواهد چشم‌انداز متفاوتی از «هستی» را پیش روی انسان باز کند.

  در سوگ رهاشدگی

سایه سنگین فراموشی بر آرامگاه پورداوود

  روایت نخستین انتخابات تاریخ ایران

یکی از دلایلی که نویسندگان قانون اساسی ایران را به قانون‌اساسی بلژیک متمایل کرد، پیوندهای تجاری و سیاسی‌ای بود که برخی از نخبگان مشروطه‌خواه ایرانی را با دولت بلژیک نردیک کرده بود.

  شاعری تمام‌وقت

روز درگذشت محمدحسین بهجت تبریزی روز شعر و ادب فارسی نامیده می‌شود.

  نکودار زندگی در سایه‌ی مرگ

به مناسبت سال‌روز درگذشت محمد محمدعلی