بلاهتِ تفکر مثبتِ بی‌حاصل

گسترش: کتاب «مثبت‌اندیشی سمی»، نوشته‌ی ویتنی گودمن، به همت نشر هورمزد به چاپ رسیده است. «نیمه‌ی پر لیوان را ببین»، «حتماً حکمتی در این اتفاق وجود دارد»، «مثبت فکر کن»، «به چیزهایی که داری فکر کن»، «شادی یک انتخاب است» و…

این‌ها جملاتی هستند که در شرایطی که به احتمال زیاد، هیجانات و احساسات دشوار و چالش‌برانگیز بر شما غلبه کرده‌اند و در لحظات سرشار از درد و رنجتان، از اطرافیان زیاد شنیده‌اید.

ما هر روزه تحت فشار قرار می‌گیریم که مثبت باشیم؛ دائماً به ما گفته می‌شود که حذف منفی‌ها -افکار و افراد منفی- کلید شادی است؛ حتی زمانی که با بیماری، فقدان، جدایی و سایر چالش‌ها مواجه می‌شویم، فضای کمی برای صحبت درباره‌ی احساسات واقعی‌مان و پردازش آن‌ها وجود دارد.

اگر این همه مثبت‌اندیشی (مثبت‌نگری) مؤثر است، پس چرا بسیاری از ما مضطرب، افسرده و خسته‌ایم؟

همه‌ی ما می‌دانیم که مثبت‌اندیشی ارزشمند و برای سلامت روان بسیار مفید است؛ اما باید بدانید که مثبت‌اندیشی چاقوی دولبه‌ای است که هم می‌تواند مفید باشد و هم مضر. وقتی مثبت‌اندیشی به شکل افراطی و برای فرار از احساسات و هیجانات چالش‌برانگیز به کار رود، سمی شده و به ضرر فرد عمل می‌کند. مثبت‌نگری سمی تفکر مثبت را به‌صورت افراطی رواج می‌دهد و با احساسات ناخوشایند مقابله نمی‌کند، بلکه آن‌ها را انکار و سرکوب می‌نماید.

ویتنی گودمن، درمانگر مشهور، در کتاب «مثبت‌اندیشی سمی» (مثبت‌نگری سمی)، آخرین تحقیقات را همراه با مثال‌های روزمره و داستان‌هایی از مراجعان خود تلفیق کرده و نشان می‌دهد که مثبت‌اندیشی سمی چقدر برای ما و روابطمان مضر است و راه‌های ساده‌ای را برای تجربه‌کردن و کار روی احساسات دشوار ارائه می‌دهد.

این کتاب به تاریخچه‌ی ظهور و اثرات منفی مثبت‌اندیشی افراطی می‌پردازد و سرنخ‌ها و روش‌هایی برای شناسایی و مقابله با مثبت‌نگری سمی در اختیار خواننده قرار می‌دهد. این کتاب باعث می‌شود روش‌هایی را که از طریق آن‌ها و به اسم جست‌وجو برای شادی و رضایت، احساسات و نیازهای خود را سرکوب می‌کنید، بازبینی کنید و با دیدگاه جدیدی به آن‌ها بپردازید. این کتاب به شما کمک می‌کند تا نیازهایتان را بیان و روابط خود را براساس چیزی بیشتر از «فقط حال خوب» بنا کنید. با مطالعه‌ی این کتاب یاد می‌گیرید وقتی دوستان و اطرافیانتان شرایط سختی را پشت سر می‌گذرانند چطور با آن‌ها همدلی کنید و طوری با آن‌ها همراه شوید که بتوانند به شیوه‌ی سالم‌تری با شرایط دشوار و احساسات ناشی از آن کنار بیایند.

همچنین این کتاب شما را از احساس شرم و عذاب وجدان برآمده از موقعیت‌های دشوار در زندگی خودتان و دیگران رها می‌کند.

کرولاین دونر در مورد این کتاب می‌گوید: «این کتابی است که ثابت می‌کند مثبت‌نگری به هر قیمتی نتیجه‌ی معکوس دارد؛ کتابی که به ما یاد می‌دهد چطور به جای انکار درد آن را درک کنیم. مثبت‌نگری سمی پادزهری برای روان‌شناسی عامه‌پسند سطحی است که محدودیت‌های مثبت‌اندیشی و شکرگزاری را نشان می‌دهد و ما را تشویق می‌کند فرازونشیب‌های زندگی را با آغوش باز بپذیریم و راه‌های واقعی‌تر و مفیدتری برای مثبت‌اندیشی در اختیار ما قرار می‌دهد. جالب نیست؟ از دنبال کردن شادی دست بردارید و در نهایت کمی… شادتر خواهید بود.»

قسمتی از کتاب مثبت‌اندیشی سمی:

مثبت‌نگری سمی و فشار بی‌امان برای استفاده از عبارت‌‌های تأکیدی مثبت گویای آن است که احساسات و عواطف خاصی مثل شادی و لذت وجود دارند که ما باید تجربه کنیم و احساسات دیگری مثل خشم و نفرت هستند که باید از آن‌ها دوری کنیم. هزاران کتاب، ویدئو و وب‌سایت وجود دارد تا مردم را یاری دهند تمام اشکال منفی‌گرایی عاطفی را از زندگی خود ریشه‌کن کنند. هدف رسیدن به مکان زیبایی است که در آن افکار صلح‌آمیز و لذت‌بخش هستند، ذهن پاک و شفاف است و چیزی باعث ناراحتی شما نمی‌شود.

هشدار جدی: چنین مکانی وجود ندارد.

احساسات، واکنش‌های غیرارادی به محرک‌های محیطی هستند و ما بر تجربه‌های عاطفی خود، کنترل کامل نداریم. با آموزش مهارت‌های مناسب و سیستم عصبی سامان‌یافته می‌توانیم بیاموزیم چطور به هیجانات خود پاسخ دهیم و رفتارمان را بهبود ببخشیم، اما ما هرگز نمی‌توانیم بر احساسات خود کنترل کامل داشته باشیم. این نوع کنترل رفتاری برای افرادی که حادثه‌ی ناگواری را تجربه کرده‌اند، مبتلا به اختلالاتی هستند که به بی‌نظمی در سیستم عصبی منتهی می‌شود یا آن‌هایی که مهارت‌های لازم برای مدیریت هیجانات خود را ندارند، می‌تواند با چالش‌های بیشتری همراه باشد. شما هیچ‌گاه آگاهانه به خودتان نمی‌گویید: «ام، فکر کنم اگر آن ماشین ترمز کند، بترسم!»؛ بلکه فقط واکنش نشان می‌دهید.

برخلاف باور عموم، هیچ نوع هیجان و احساس منفی‌ای وجود ندارد، فقط تجربه‌ی برخی از احساسات دشوارتر است یا اینکه برای بعضی از مردم ناراحتی بیشتری ایجاد می‌کنند و هرچقدر شما بیشتر آن احساسات را سرکوب کنید، مدیریت آن دشوارتر می‌شود. بعضی‌ها ممکن است با لذت و آرامش مبارزه کنند درحالی‌که دیگران از اضطراب و عصبانیت اجتناب می‌کنند. احساساتی که برچسب منفی به آن‌ها می‌زنیم عبارت‌اند از: غم، خشم، ترس و انزجار. این‌ها عموماً احساساتی هستند که می‌خواهیم سرکوب یا از آن‌ها دوری کنیم؛ زیرا از حال‌وهوایی که در ما ایجاد می‌کنند یا رفتاری که ما را به آن وادار می‌کنند، خوشمان نمی‌آید. دلیلی جود دارد که مدیریت این نوع هیجانات و احساسات تا این حد دشوار است. آن‌ها باعث ترشح کورتیزول و هورمون اضطراب در مغز می‌شوند که در نتیجه‌ی آن قشر پیش‌پیشانی مغز قادر به پردازش مؤثر اطلاعات نخواهد بود.

مثبت‌اندیشی سمی را مریم جعفری ترجمه کرده و کتاب حاضر در ۲۲۸ صفحه‌ی رقعی و با جلد نرم چاپ و روانه‌ی کتابفروشی‌ها شده است.