کتابی کتابستان

بهاءالدین خرمشاهی

شرق:

به نام خداوند جان‌آفرین

حکیم سخن در زبان آفرین

این کتاب، یعنی «غزل اجتماعی معاصر»، اثر مهدی مظفری‌ساوجی، کتابستان است. کتابی در چهار جلد وزیری و در بیش از دو‌هزار‌و پانصد صفحه که هم تاریخ و نقادی است و هم گنجینه‌ای از این ‌گونه غزل. چه‌بسا غزل سیاسی هم در آن مُندرج است.

تاریخِ شعرِ عاشقانه، به گمان و برآوردِ من نوشتنی نیست، زیرا بیش از ده جلد و مانند «استثنای اکثر» می‌شود، چراکه از آغاز شعرِ فارسی، شکفته است و هنوز هیچ‌کس آخرین دفتر شعر عاشقانه را نگفته است.

فرزند فرزانه فرهنگی و فرهنگ‌پرورم، استاد مهدی مظفری‌ساوجی، از شاعرانِ پاکیزه‌سرای توانای روزگار ماست که هم طبعِ دانا در شعرِ کلاسیک دارد و هم طبعِ توانا در شعرِ نو؛ و تاکنون هفت دفتر شعرِ دلپذیر سروده که من از نوشتنِ نقد و نظر بر چهار دفتر از آنها نتوانستم خودداری کنم، و گرچه متهم به پُرنویسی شدم، اما به‌ قول نظامی:

عاریت کس نپذیرفته‌ام

آنچه دلم گفت بگو گفته‌ام

به هر رو، سه نقد از میانِ نقدهایی که بر دفترهای شعر ایشان نوشته‌ام، در کتابی با عنوان «شیوه شیوایی»، که اخیرا به‌ وسیله انتشارات نگاه از من به چاپ رسیده، منتشر شده است. کتابی که مجموعه‌ای از نقدها و یادداشت‌های مرا بر شعرِ هفده شاعر معاصر، از‌جمله اخوان‌ثالث، شاملو، سپهری، سیمین بهبهانی، مفتون امینی، بیژن جلالی، فریدون مشیری و… در‌بر می‌گیرد.

باری، تاریخ غزل عرفانی هم نوشتن دارد. اگرچه باید خویشتن‌داری کرد که از 3، 4 مجلد بیشتر نشود؛ گویی شعر را آغاز هست، انجام نیست (با وام از سعدی).

این ایام با شوق و ذوق، در انتظار انتشارِ بوطیقا/ شعرشناختِ کلاسیک و مدرنِ مهدی مظفری‌ساوجی، یعنی «متافیزیکِ شعر» در دو هزار صفحه (سه جلد وزیری) هستیم؛ کتابی که چهار سال از عمرِ پُربارِ ایشان، صرف نگارش و تألیف آن شده است. سختکوشی و پُرکاری این دانشمند و پژوهنده جوانِ خوش‌فکر، همواره انگیزه اعجاب و مایه تحسین بی‌ریای من بوده است. خداش در همه‌حال از بلا نگه دارد. امیدوارم پژوهش‌های ژرفاژرف، او را از ادامه و تداوم سرودنِ شعر، بازندارد. دیر زیاد این بزرگوار هنرمند.