آوانگارد: قدرت جهان داستایفسکی بهگونهای بوده است که همواره پساز او بسیاری را تحتتأثیر قرار داده است. از زمان نوشته شدن بیچارگان تا هنگام نوشته شدن برادران کارامازوف نویسندهی روس جهانی را خلق کرد که پا گذاشتن به آن فقط در اختیار خود آدمی بوده است و خروج از آن احتمالاً با مجوز خود داستایفسکی امکانپذیر باشد. داستانهای وی همچنان خوانده میشوند، برای بسیاری درونی میشوند و خیلیها را مأیوس یا عصبانی میکنند. از هنگام فوت داستایفسکی تا به امروز قدرت روایت او از مردمان عاصی و روانرنجور و دروغگو و خام و سادهدل و بخشنده آنچنان مسحورکننده بوده است که تعقل و تأمل در آن کار بسیار سخت و البته نیکی بوده است. درسگفتارهایی دربارهی داستایفسکی یکی از همین تلاشها درخصوص شناخت دنیای فئودور میخایلوویچ داستایفسکی است که بههمت جوزف فرانک، استاد ادبیات اسلاوِ اهل آمریکا، صورت گرفته است.
جوزف فرانک متولد ۱۹۱۸ بود و در سال ۲۰۱۳ از دنیا رفت. فرانک استاد رشتههای زبان و ادبیات اسلاوی و ادبیات تطبیقی بود که عمدتاً بهدلیل زندگینامهی پنججلدیای که درمورد داستایفسکی نوشته بود شناخته میشود. کتاب درسگفتارهایی دربارهی داستایفسکی نیز یکی از مهمترین نوشتههای جوزف فرانک درخصوص داستایفسکی است که برخی نیز عقیده دارند در حال حاضر مهمترین درسگفتارهای موجود درخصوص داستایفسکی هستند. گردآوری فصول این کتاب براساس سخنرانیهایی است فرانک درخصوص نویسندهی روس داشته است.
کتاب درسگفتارهایی دربارهی داستایفسکی هفت کتاب داستایفسکی را شامل میشود که تمامی آنها جزو آثار اصلی این نویسنده هستند. بیچارگان، همزاد، یادداشتهایی از خانهی اموات، یادداشتهای زیرزمینی، جنایت و مکافات، ابله و برادران کارامازوف هفت کتابیاند که صحبتهای فرانک درموردشان در این کتاب آمده است. در بین آثار اصلی فئودور داستایفسکی، تنها رمان شیاطین است که فصلی را در این کتاب به خود اختصاص نداده است.
نگاه فرانک در این درسگفتارها، که آخرین اثر وی نیز است، نگاهی باریکبینانه و تحلیلی نسبت به نوشتههای نویسندهی روس است. فرانک ایمان مسیحی، شرایط اجتماعی و فکری حاکم بر روسیهی زمان داستایفسکی، روحیات شخصی نویسندهی روس و وضعیت زیست شخصی داستایفسکی را در طی این درسگفتارها در پسِ ذهن داشته است و از این طریق توانسته تا نگاهی نسبتاً همهجانبه به داستانهای داستایفسکی داشته باشد. بهعنوان مثال در درسگفتار مربوط به یادداشتهای زیرزمینی توجه فرانک به شرایط فکری زمانهی داستایفسکی را میتوان شاهد بود:
“بنابراین، داستان داستایفسکی دال بر تأثیرات مخرب ایدئالیسم دروغینِ اینتلیجنتسیای غربی به اضافهی تهیبودن و ساختگیبودن وجوه انسانی آن است. و وقتی مرد زیرزمینی، در پایان داستان، برتری خود را بر تمام کسانی که از او متنفر و بیزارند تصریح میکند، شاهد تکرار حرف او دربارهی رابطهاش با مرد عمل هستیم که در بخش نخست ذکر شد.”
از این درسگفتارها در ایران دو ترجمه موجود است. اولی توسط علی سلامی ترجمه شده و نشر کتابسرای میردشتی آن را چاپ کرده است و دومی توسط مهران صفوی ترجمه شده و به دست نشر ثالث کتاب چاپ شده است. گفتنی است برای نوشتن این مطلب از نسخهی نشر ثالث استفاده شده است.
اثری، حاصل سالها فکر و مطالعه، و پاسخی عمیق و بنیادی به پرسشهای پیرامون ماهیت، نقش و جایگاه زن در روند ساختن هویت و حقیقت انسانی.
«سرزمین زیکولا» قانونی سخت و منصفانه دارد.
آیا میتوان جنون را نه به عنوان بیماری، بلکه به عنوان شیوهای برای مواجهه با دردهای وجودی تفسیر کرد؟
بوکاک استدلال میکند که روانکاوی فروید میتواند بهعنوان لنزی برای تحلیل انتقادی جامعهی مدرن به کار رود.
محتوای رمان، انسجامی مثالزدنی دارد و حجم عظیم جزئیات دقیق تاریخی، علمی و فرهنگی خواننده را به شگفت وامیدارد.
