کتابراه: کتاب خاطرات ماندگار و چیزهای فراموش شده به قلم کیوکو ناکاجیما در قالب ده داستان کوتاه به گزارش روایت‌هایی با محوریت موضوع حافظه و مسائلی که همراه با آن انسان را درگیر می‌کنند، مانند عزا، شادی، خاطرات، و روابط انسانی، می‌پردازد. این کتاب که مجموعه‌ای از موفق‌ترین آثار ناکاجیما را تشکیل می‌دهد، نگاه تازه‌ای به یادآوری و فراموشی انسانی می‌اندازد و مخاطب را با سوال‌های عمیقی در این زمینه روبه‌رو می‌کند.
کیوکو ناکاجیما (Kyoko Nakajima) نویسنده‌ی موفق ژاپنی است که تا کنون ده‌ها اثر داستانی بسیار موفق نگاشته و برنده‌ی جایزه‌های ادبی متعددی شده است. آثار ناکاجیما به زبان‌های مختلفی ترجمه شده و طرفداران زیادی در سرتاسر دنیا پیدا کرده و حتی الهام‌بخش خلق عناوین سینمایی بوده‌اند. از جمله‌ی این آثار می‌توان به کتاب خاطرات ماندگار و چیزهای فراموش شده (Things Remembered and Things Forgotten) اشاره کرد که مجموعه‌ای از ده داستان کوتاه با موضوع گذشته و راه‌های یادآوری یا فراموشی است. این کتاب در واقع مجموعه‌ی پراکنده‌ای از آثار او به زبان ژاپنی است که اخیراً به همت دو مترجم و محقق انگلیسی‌زبان در ذیل این کتاب به شکل واحد ترجمه و گردآوری و عرضه شده‌اند.
این مجموعه داستان، شامل ده روایت مختلف است که همه بر محوریت مفاهیم «گذشته» و «حافظه» شکل گرفته‌اند. ناکاجیما در توضیح داستان خاطرات ماندگار و چیزهای فراموش شده نوشته است: «برای فهمیدن اینکه چه چیزی در زمان گم شده، هیچ راهی به جز به کار گرفتن تخیل وجود ندارد… به کارگیری تخیل در تلاش‌های آرام و مستمر». خاطرات ماندگار و چیزهای فراموش شده، عنوان اولین داستان این مجموعه است که ماجرای ملاقات دو برادر مسن را دنبال می‌کند که در خانه‌ی سالمندانی که برادر بزرگ‌تر آنجا ساکن است، پس از سال‌های طولانی همدیگر را دوباره می‌بینند و با یادآوری خاطرات کودکی به فضای ژاپن پس از جنگ جهانی برمی‌گردند. از دیگر داستان‌های مجموعه می‌توان به «دوستان دوران کودکی» اشاره کرد که در آن یک صاحب رستوران بازنشسته، خاطره‌ی عشق اول خود را برای یکی از مشتری‌هایش تعریف می‌کند. در این روایت‌ها خاطرات تنها به وسیله‌ی انسان‌ها ساخته و پرداخته نمی‌شوند بلکه حتی در اشیاء هم نفوذ می‌کنند.
«داستان زندگی یک چرخ خیاطی» نام یکی دیگر از داستان‌های این مجموعه است که با تمرکز بر سرنوشت یک چرخ خیاطی و ماجراهایش، به روایت تاریخ ژاپن در قرن بیستم می‌پردازد. در داستان دیگری از مجموعه‌ی خاطرات ماندگار و چیزهای فراموش شده، زنی به خانه‌ی خاله‌ی درگذشته‌اش سر می‌زند و با مهمان سرزده‌ای مواجه می‌شود که به نظر می‌رسد صاحب خانه را بهتر از خواهرزاده‌اش می‌شناسد. دیگر داستان‌های این مجموعه شامل «وقتی همسرم یک شیتاکه بود»، «سیستم موقعیت‌یاب جهانی»، «هواپیمای کاغذی کی‌رارا»، «یک روز به خصوص»، «خانه‌ای در هاراجوکو»، و «آخرین اوبن» می‌شود.
قلم ناکاجیما فارغ از خودنمایی، ساده و روان است و روایت‌هایش عاری از پیچیدگی و در اوج سادگی نگاشته شده‌اند. ناکاجیما در این روایت‌های ساده، حضور گذشته در زمان حال و سایه‌ی گسترده‌ی خاطرات بر لحظه‌ی جاری را به زیبایی به تصویر می‌کشد. این نویسنده‌ی ژاپنی که در روایت‌های خود آشکارا از تاریخ و فرهنگ سرزمین خود تاثیر پذیرفته است، خواننده را در مسیر مطالعه‌ی داستان با سوال‌های عمیقی درباره‌ی گذشته، خاطرات، از دست دادن، نوستالژی، مرگ، کودکی و تاثیر خاطرات بر زمان حال روبه‌رو می‌کند. این داستان‌های جذاب که حضور و تاثیر فرهنگ ژاپن را به وضوح و عمیقاً می‌توان در آن‌ها احساس کرد، همه با روایتی از گذشته، احساسات متنوع و عمیقی را در ما بیدار می‌کنند. ناکاجیما در بسیاری از روایت‌های کتاب به تاریخ دردناک ژاپن برمی‌گردد و تلاش می‌کند تأثیر زندگی گذشته و تاریخ در شرایط امروز این کشور را به تصویر بکشد. بسیاری از مناطق ژاپن هنوز با بقایای جنگ جهانی درگیر هستند و این ممکن است یکی از عوامل الهام‌بخش ناکاجیما در استفاده از مفهوم گذشته و زمان از دست رفته در روایت این داستان‌ها بوده باشد.
کتاب خاطرات ماندگار و چیزهای فراموش شده با ترجمه‌ی ندا امیدی و از طرف نشر دانش‌آفرین به دست شما می‌رسد.
مطالعه‌ی کتاب خاطرات ماندگار و چیزهای فراموش شده به تمام علاقه‌مندان ادبیات داستانی و به خصوص علاقه‌مندان ادبیات ژاپن پیشنهاد می‌شود.
هفت سال پیش، در یک روز سرد، در حالی که تنها دو روز به بازنشستگی تایهی مانده بود، همسرش از دنیا رفت. دم ظهر بود و همسرش هنوز خواب بود. او برای بیدار کردنش به اتاق خواب رفته بود. به شوخی به او گفته بود: “پس اگه قرار باشه سرپرست خونواده دیگه سر کار نره، می خوای اینجوری تنبلی کنی؟” اما متوجه شده بود که قلب همسرش از تپش ایستاده است. آمبولانس آمد و او را با خود برد و علت مرگ او خونریزی مغزی اعلام شد. تایهی به یاد آورد که شب گذشته همسرش ناخوش بود و به همین دلیل زودتر از او به اتاق خواب رفته بود، اما هرگز فکرش را نمی کرد همسرش به این سادگی از دنیا برود.
مراسم خاکسپاری در یک چشم به هم زدن گذشت و فرصتی برای سوگواری به تایهی نداد. دو یا سه هفته بعد که تعداد مهمانان کمتر شده بود، تایهی مات و مبهوت و تنها نشسته بود که دخترش از توکیو با او تماس گرفت.
“الان یادم افتاد که کلاس آشپزی با تومیکو سوگیاما فرداست. کلاسش واقعاً طرفدار زیاد داره و کنسلش هم نمیشه کرد. چرا به جای مامان، نمیری سر کلاسش؟ ”
تایهی با حالتی منگ پرسید: “چی داری واسه خودت میگی؟”
“ای بابا، مگه خبر نداری؟ کلاس آشپزیه. مامان ثبت نام کرده بود. واسه این کلاس واقعاً دل تو دلش نبود. رفتن سر کلاس تومیکو سوگیاما واسه مامان واقعاً مثل لاتاری بردن بود. پول کلاس هم داده.”
| کتاب خاطرات ماندگار و چیزهای فراموش شده |
| کیوکو ناکاجیما |
| ندا امیدی |
| انتشارات دانش آفرین |
| ۱۴۰۲ |
مروری بر کتاب «اخلاق از دیدگاه سارتر و فروید»
معرفی رمان «کتاب‌خواران»
نگاهی به کتاب «اتومبیل خاکستری» نوشته‌ی آلکساندر گرین
نگاهی به کتاب «گورهای بی‌سنگ»
نگاهی به کتاب «نقطه‌های آغاز در ادبیات روشن‌فکری ایران»
