فیلسوفان درباره صداقت چه می‌گویند؟

ایلنا: کتاب «صداقت در فلسفه اخلاق» اثر حسین اترک است که در پژوهشکده فلسفه و کلام اسلامی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی تهیه و به همت نشر این پژوهشگاه در ۴۷۹ صفحه به چاپ رسید.

این کتاب به بررسی ماهیت و حکم اخلاقی صداقت از منظر مهم‌ترین چهره‌های وظیفه‌گرایی، نتیجه‌گرایی و فضیلت گرایی در فلسفه اخلاق می‌پردازد. برخی از فیلسوفان اخلاق معتقدند اصل صداقت اصلی مطلق است که همه جا باید به آن ملتزم بود. برخی دیگر از فیلسوفان آن را مطلق نمی‌دانند. مشکل مهم گروه دوم، تعیین قواعد کلی برای موارد جواز دروغگویی است.

در این کتاب سعی شده است با ذکر موارد متعددی از تعارضات عملی اصل صداقت با دیگر اصول اخلاقی که در زندگی عادی برای انسان‌ها بیشتر پیش می‌آید، قواعد و اصول کاربردی جهت تصمیم‌گیری در مقام تعارضات عملی ارائه شود.

این کتاب در چهار بخش تألیف شده است؛ بخش اول با عنوان کلیات به بیان معناشناسی صداقت، اهمیت وظیفه صداقت و توجیه فضیلت بودن صداقت پرداخته و صداقت فضیلت فردی و اجتماعی، انواع صدق و رذایل مقابل صداقت را به رشته تحریر درآورده است.

نویسنده در بخش دوم با عنوان «اصل صداقت در نظریه‌های کلان اخلاقی» انواع نظریه‌های کلان اخلاقی را طی سه فصل شامل وظیفه‌گرایی اخلاقی، نتیجه‌گرایی اخلاقی و فضیلت گرایی اخلاقی تشریح کرده است.

بخش سوم با عنوان «صداقت در اخلاق فضیلت اسلامی» به بررسی فضیلت صداقت و رذیلت دروغگویی در اخلاق اسلامی و موارد جواز دروغگویی در اخلاق اسلامی پرداخته و مطلق یا نسبی بودن حکم صداقت، توریه و حکم اخلاقی آن و فریب و حکم اخلاقی آن را مورد تأکید قرار داده است.

«تعارضات اصل صداقت در مقام عمل» عنوان چهارمین و آخرین بخش از کتاب حاضر است که در آن مطلق یا مشروط بودن وظیفه صداقت و ماهیت تعارض اخلاقی تبیین شده و تعارضات اصل صداقت در مقام عمل و نظر مختار به نگارش درآمده است.