عصر ایران: در پی انتشار کتاب دو جلدی و نفیس «مشاهیر ایران» به قلم دکتر عباس میلانی و البته به زبان انگلیسی، علی مرادی مراغه‌ای (تاریخ پژوه) ضمن توصیف این اثر به عنوان یک کتاب مهم، قیمت ۳۵۰ دلاری آن را خارج از توان مخاطب کتاب خوان ایرانی دانسته و با توجه به افزوده شدن ۵۰ دلار احتمالی بابت ارسال، نوشته دریافت این کتاب برای مخاطب ایرانی با حال و هوای کنونی قیمت ارز ۲۰ میلیون تومان آب می‌خورد! (هر چند کتاب خارج از ایران منتشر شده اما به هر حال مخاطبان اصلی آن قاعدتا ایرانی‌اند و اکثر قریب به اتفاق هم با درآمد ریالی).
او یاد نکردن از برخی نام های بسیار مشهور را نیز از زمره کاستی‌های کتاب دانسته و در عین حال از آن به عنوان یک اثر سترگ یاد کرده که بی زحمتی طاقت‌فرسا قابل انتشار نبوده است.
مرادی مراغه‌ای نوشته است:
«کتاب مهم مشاهیر ایرانی دوره محمدرضاشاه هنوز به فارسی ترجمه نشده و به خاطر همین، ایرانیان از آن بی‌خبرند و انعکاسی هم در مطبوعات و رسانه های ایرانی نیافته است. عنوان نسخه انگلیسی آن چنین است:
Eminent Persians: The Men and Women Who Made Modern Iran, ۱۹۴۱-1979
این کتاب دو جلدی و قطور در ۱۲۰۰ صفحه را از طریق انتشارات آمازون می‌توان تهیه کرد اما (با احتساب درآمد ریالی) چنان گران است که فکر نمی‌کنم حتی یک کتاب‌خوان حرفه‌ای ایرانی هم از ایران بتواند آن را بخرد. زیرا ۳۵۰ دلار قیمت خورده یعنی با پول ما و تا به دست‌مان برسد حدود ۲۰میلیون تومان می‌شود! پس نویسنده، این کتاب را برای خواندن چه کسی نوشته است؟
از خریدن کتاب منصرف شدم اما چون عادت بدی دارم که اگر چشم‌ام به دنبال کتابی باشد و تا آن را نخوانم شب‌ها خوابم نخواهد برد لذا می‌خواستم در تعطیلات عید نوروز حتما آن را بخوانم، بنابر این به کتابخانه‌های دولتی مختلف سر زدم و عاقبت آن را در قم در کتابخانه تاریخ (به مدیریت آقای رسول جعفریان) یافتم.
سه روز وقت صرف کردم تنها حدود ۱۰۰ صفحه‌اش را خواندم، حساب کردم اگر بخواهم تمام ۱۲۰۰ صفحه کتاب را بخوانم حتما باید دو ماهی در قم اطراق کنم و قید تعطیلات نوروز را هم بزنم!
بالاخره از خواندن کل کتاب منصرف شدم! تا اینکه یک نفر از دوستانی که در خارج زندگی می‌کند (و درآمد دلاری دارد) کتاب را بخرد و هدیه دهد و آن وقت تمام کتاب را بخوانم…!»
وی در ادامه دیدگاه خود دربارهٔ این اثر را در قالب این نکات آورده است:
– کتاب سترگی است و زحمات طاقت فرسایی در نوشتن آن صرف شده، معلوم است که دکتر میلانی شب‌ها هم نمی خوابیده! چون برای نوشتن چنین کتبی یک تیم لازم است نه یک نفر.
– به لحاظ تاریخی به شدت نیازمند نقد و تحلیل است اما نقد آن حداقل سه ماه وقت لازم دارد تا کتابی در نقدش نوشته شود به اندازه و حجم خود کتاب دکتر میلانی.
– در مورد بزرگ‌ترین ضعف این کتاب می‌توان گفت این ۱۵۰ نفری که به عنوان مشاهیر ایرانی دوره محمدرضاشاه انتخاب شده اند محل ایرادند. چون برخی از این افراد اصلا مشهور نیستند و برخی از افراد بسیار مشهور نیز اصلا در کتاب نیامده و نمی‌دانم دکتر میلانی در انتخاب این افراد به عنوان مشاهیر ایرانی چه معیار و ملاکی داشته.
چون خوش‌بختانه مشاهیر را در چند رشته تقسیم‌بندی کرده مثلا مشاهیر حوزه صنعت و تجارت، مشاهیر ساخت و ساز، معماری و مهندسی، مشاهیر ادبی، مشاهیر سیاسی ، هنری تنها به چند نمونه از ایرادات اشاره می‌کنم:
مثلا در قسمت مشاهیر ادبی، ابراهیم گلستان را آورده ولی احمد شاملو – مشهورترین چهره ادبی – را نه! بعدا وقتی از او پرسیده شده چرا؟ می‌گوید:
«به نظر من، نه ترجمه‌های شاملو ماندگار خواهد بود و نه شعرش….غیر از من، نظر ابراهیم گلستان و دیگر کسانی که در هیأت مشاوره بودند نیز همین بود».
جالب است که دکتر میلانی در مورد عدم انتخاب شاملو به نظر ابراهیم گلستان متوسل می شود حال آن‌که ما می دانیم که ابراهیم گلستان دشمن سرسخت شاملو بوده و چقدر از او نفرت داشته!
– در حوزه سینما، نمایش و تعزیه نام پرویز صیاد آمده اما از استاد مسلّم و بی بدیل نمایش یعنی بهرام بیضایی خبری نیست.
– در زمینه سیاست، به افراد گم‌نامی مانند مهرانگیز دولت‌شاهی، برادران انتظام، اکبر اعتماد، رضا فلاح، ستاره فرمانفرما یا مریم فرمانفرما پرداخته، اما یک صفحه به سیدجعفر پیشه‌وری یا قاضی محمد و ده‌ها چهره مشهور، پرداخته نشده.
عجیب تر اینکه: در قسمت مربوط به سیاست و افراد تاثیرگذار، به مریم فرمانفرما پرداخته اما به شوهر او یعنی نورالدین کیانوری نپرداخته! درست است که کیانوری دکترای معماری و راه و ساختمان از دانشگاه فنی آخن آلمان داشته و یک مستراح هم در ایران نساخته، اما در حوزه سیاست که جزو مشهورترین و تاثیرگذارترین افراد بوده. در تاریخ ما، مریم فرمانفرما مشهورتر و تاثیرگذارتر بوده یا شوهر او نورالدین کیانوری؟! جدای این که این تاثیرگذاری مثبت بوده یا منفی…
درباره‌ی روابط عاطفی و فکری جلال آل احمد و سیمین دانشور به مناسبت سالگرد ازدواجشان
سالروز درگذشت محمدتقی بهار؛ شاعر، ادیب، روزنامه‌نگار و سیاستمدار
عرض ارادتی به روح مینوی دکتر محسن جهانگیری، استاد فقید فلسفه دانشگاه تهران
سعدی، آزادی واقعی را برآمده از مهرورزی انسانی می‌شناسد و ازهمین‌روست که انسان بی‌تفاوت نسبت به رنج دیگران یا آدم بی‌عشق را از جرگه‌ی انسانیت خارج می‌داند.
چرا اینفلوئنسرها به کارهای عجیب رو آورده‌اند؟
دکتر میلانی آدم برجسته ای است و کتابها و آثار بسیار ماندگاری دارد اما در ارزش این دو کتاب باید با تردید نگریست. ایشان خودشان در کتاب هویدا می گوید به من گفتند در دو هزار کلمه حیات و ممات هویدا را بگو. حالا خود ایشان افراد را در دو صفحه یک عمر و زندگی خلاصه کرده. در مورد شخصیت های اقتصادی بسیار اشتباهات دارد و امور مهم را نگفته یا اشتباه گفته چون تحقیق نکرده مثلا در مورد ایروانی او گفته او عاشق گالش بود بعد رفت کفش ملی را درست کرد یا در مورد برخوردار از عباس که همرزم خودش بود گفته در صورتیکه اصلا او در شرکت کار نمی کرده و در مورد بقیه از جمله رضایی ها و نیک پور و خسروشاهی ها اشتباهات فراوان دارد از او بعید است ادم محقق برای هر مدخ باید سالها کار کند نه اینکه یک تلفن بکند به یک آشنایی و حیات و ممات فرد را بنویسید