زندگی واقعی شیرزنی ایلیاتی

حسین مسرّت

بهترین کتاب ۱۴۰۱ از نگاه حسین مسرّت

نگارنده در سال ۱۴۰۱ به غیر از کتاب‌هایی که بنا به ضرورت کارهای پژوهشی خود بایستی می‌خواندم و از آن بهره می‌گرفتم؛ مانند کتاب‌هایی در حوزهٔ ادب، فرهنگ و تاریخ یزد که نقد و معرّفی برخی از آن‌ها هم در شماره‌های جهان کتاب سال ۱۴۰۱ چاپ شد؛ موفق به خواندن دفتر ششم کتاب خواندنی شازدهٔ حمّام اثر جغرافی دان نامدار جهانی، دکتر محمّدحسین پاپلی یزدی شدم که این دفتر به نام «گل‌های ماه پرویز» چاپ شده و دربردارنده‌ی زندگی واقعی شیرزنی ایلیاتی با نام ماه پرویز است که به عشق همسرش شیرو که چوپان و نوازنده و از طبقات فرودست ایل است، زندگی سرشار ایل خود را رها می‌کند و به دلیل طرد پدر و خانواده، از همهٔ دارایی و ثروت ایل محروم شده وبه ناچار در یکی از روستاهای یزد ساکن می‌شود. ماه پرویز همراه شیرو و نُه فرزندش زندگی سراسر رنج باری را پشت سر می‌گذارد که با قلم شیوا و روان دکتر پاپلی به تصویر درمی آید. چنان قلم وی مسحور کننده است که خواننده تا داستان را به پایان نبَرد، دوست ندارد از کتاب دست بکشد، حتی به بهای گرسنه ماندن و بی خوابی.  وی چنان صحنه‌ها را جاندار به تصویر کشیده  که هر آن خواننده، همزاد پنداری کرده و در غم و شادی و خنده و گریهٔ قهرمانان داستان شریک می‌شود.  این داستان مستند از زبان گلپری، دختر ماه پرویز که هم خانهٔ دکتر پاپلی است، روایت می‌شود و در حقیقت روایتی از تاریخ پرفراز و نشیب زندگانی مرم ایران در طول سده‌های متمادی است و انگار این داستان تمامی ندارد. کتاب با سرانجام خوش (به غیر از گلبو) زندگی فرزندان ماه پرویز به ویژه گلپری پایان می‌پذیرد. (همهٔ نام‌ها مستعار است)
پاپلی هیچ گاه ادّعایی دربارهٔ نویسندگی به ویژه در حوزهٔ خاطره نویسی نداشته و ندارد، ولی شش دفتر شازدهٔ حمّام، همگی خواندنی، پندآموز و درس آموز است. از این رو خواننده او را یک جامعه شناس آگاه، درد شناس و دغدغه مند اجتماعی می‌یابد.  صداقتی که نویسنده در این شش دفتر در نگارش خاطرات روزانهٔ خود به کار برده، یکی از عامل‌های موفقیّت این سلسله کتاب‌هاست. چنانکه  دفتر نخست این کتاب اکنون به چاپ سی و دوم رسیده و همچنان دست به دست می‌برند. امیدوارم به زودی دفترهای بعدی این کتاب نیز چاپ شود.