وینش: یرواند آبراهامیان درکتاب «تاریخ ایران مدرن» براهمیت دانستن تاریخ و اینکه دریابیم که گذشته چرا و چگونه به حال و وضعیت کنونی انجامیده است تأکید میکند و علاقه به تاریخ به همین دلیل در مطالعات من جای خود را یافت تا اینکه از طریق دوستی با کتاب ماه غمگین، ماه سرخ و نویسندهاش رضا جولایی آشنا و در ادامه به خواندن سایر رمانهای این نویسنده علاقمند شدم.
آنچه وی را از نویسندگان زمان خود متمایز مینماید، احاطه و شناخت او به تاریخ ایران و تلفیق مستندات تاریخی و تخیلی شگفت است که در نهایت یک رویداد تاریخی را میسازد.
در بستر تاریخ، به گذشته و آینده میرود و به حال بازمیگردد و شخصیتهای تاریخی را با تخیلی ویژه به قهرمانان داستانها تبدیل میکند. بهرهگیری از وقایع تاریخی بهویژه وقایع دوران قاجار و پهلوی دستمایه آثار اوست.
او تحریف واقعیت نمیکند اما قدرت خلاقهاش به او اجازه میدهد تا آنچه تاریخ قادر به انتقال آن به ما نیست را برای خوانندهاش بازآفریند.
از میان رمانهای رضا جولایی هرآنچه را که یافتم مطالعه کردم، هرچند که از نظر زمان نگارش آنها پیوستگی در یافتن و مطالعه برایم میسر نبود ولی این کتابها را خواندهام: جاودانگان، شب ظلمانی یلدا، سوءقصد به ذات همایونی، یک پرونده کهنه، شکوفههای عناب، نسترنهای صورتی، ماه غمگین ماه سرخ، خندهی خورشید اشک ماه و برآمدن آفتاب زمستانی.
در رمان ماه غمگین، ماه سرخ که اولین آشنایی من با این نویسنده بود، جولایی پنج روز آخر زندگی میرزاده عشقی را روایت میکند و روایت خود را در بستری از حوادث سال ۱۳۰۳ در پایان حکومت قاجار و به قدرت رسیدن سردار سپه به تصویر میکشد و از شخصیتهای زمان شاعر چون ملکالشعرای بهار و قمرالملوک وزیری برای غنیتر شدن روایت خود استفاده میکند.
او حتی از زبان بهار به مطلبی اشاره میکند که نشان از شناخت نویسنده از جامعه خود دارد.
بهار میگوید: «ما ملت، همه بیقراریم و صبر نداریم، عمارت چندهزارساله را میخواهیم یک شبه ویران کنیم و اصلاً نمیدانیم چه چیزی جای آن بسازیم.»
جولایی در هر یک از نوشتههای خود، خواننده را در برابر روشی خاص برای بیان واقعه قرار میدهد. چنانچه در رمان خندهی خورشید، اشک ماه یکی از مهمترین روزهای تاریخ ایران، روز به توپ بستن مجلس به سرکردگی لیاخوف -افسر گارد قزاق- با واقعه دیگری که همزمان اتفاق میافتد گره میخورد و آن اجیر شدن چند دزد برای دزدیدن اتومبیلی است.
در این روایت از اصطلاحات عامیانهای در گفتوگوی میان شخصیتها (دزدان) استفاده شده که نشان از آگاهی نویسنده از این نوع کلام دارد که در زمان روایت اثر در میان این گروه اجتماعی رایج بوده.
در کتاب شکوفههای عناب که روایتی از قتل میرزا جهانگیرخان صوراسرافیل است، جولایی از زبان زرین تاج، زنی که عاشقانه شوهرش را دوست دارد، ذهنیات او را آنچنان به زیبایی تصویر میکند که بسیار واقعی است و موجب همدلی خواننده با شخصیتهای داستان میگردد.
این نگاه منحصر بهفرد را در سایر آثار جولایی نیز میتوان دید: پسر کوچکی در کنار خانهاش ایستاده و شاهدی است بر روایت جولایی از سوء قصد به ذات همایونی و پسرک صادق هدایت است.
این نگاه وی را از نویسندگان زمان خود متمایز میکند.
نگرشی به نسبت شاهنامه با متون یونان باستان در آستانه روز فردوسی
تأملی پیرامون افسانه دکتر فاوست و داستان ضحاک در شاهنامه به مناسبت روز بزرگداشت فردوسی
برگزاری نمایشگاه کتاب تهران به منوال گذشته همچنان اهمیتی و فایدهای دارد؟
زندگی عکسی قابشده و محدود نیست؛ بلکه تجربهای است پیوسته و بیمرز.
۱۵ حقیقت خواندنی درباره کتاب پیرمرد و دریا ارنست همینگوی
