طبیعت همه‌چیز را می‌بلعد

فرناز خان‌احمدی

نشر افق: مزیت ندار بودن این است که می‌دانی چطور انتظار بکشی، بی‌درد انتظار بکشی. چون این انتظاری است بی‌امید. ماریانو بی‌شتاب رنج کشید. این موضوع را یادم داد:‌ راز این است که رنج را عقب بیندازی، آن را روی شعلهٔ خیلی کم بپزی تا در بی‌نهایت زمان حل و پراکنده شود. در رودی به نام زمان، داستان خانه با فریاد و نجوا و خنده حکایت می‌شود. میا کوتو در این کتاب خواننده را به جزیره‌ای می‌برد که گذشته و حال و آینده در آن دوشادوش یکدیگرند و مرده حضوری پرهیاهو دارد

کتاب رودی به نام زمان داستان پسری است که برای مراسم خاکسپاری پدربزرگش بعد از سال‌ها به وطن بازمی‌گردد و آدم‌های نزدیکش را سالخورده‌تر و غمگین‌تر می‌یابد. حال که زمان خیلی‌چیزها را بلعیده، ماریانو با تکه‌هایی از حقیقت پنهان روبه‌رو می‌شود. او همه‌چیز را در آن سرزمین ساکن اما افسون‌شده می‌یابد. ماریانو با ورودش به سرزمین پدری، قدم در گردابی می‌گذارد که بعدها می‌فهمد هیچ‌گاه نتوانسته از آن بیرون بیاید.

میا کوتو از برجسته‌ترین نویسندگان پرتغالی‌زبان آفریقایی است. زندگی او سراسر گره‌خورده با جادو بوده؛ او حتی از سیاست جهانی ماورائی می‌سازد. کوتو که اصالتش به آفریقا، این سرزمین خوگرفته با افسانه‌ها، برمی‌گردد به‌سادگی خالق دنیایی شد که در آن مردگان و زندگان از لحظه‌ها می‌گریزند و در خیال‌بافی‌هایشان زندگی دیگرگونه‌ای برمی‌گزینند. آن‌ها آرامش ندارند و این پریشانی حاصل تعقیب و گریز زمان و مکان است.

رئالیسم جادویی شیوۀ نوشتن و زنده نگه‌داشتن رؤیاها و احساسات است. رئالیسم جادویی سرزمینی است که نویسنده هر کجا که بخواهد قدم می‌زند و طبیعتِ ممنوعه و میل و ذات انسان را به‌طرزی خارق‌العاده در هم می‌آمیزد. در رئالیسم جادویی، معجزه‌ها از واقعیت سرچشمه می‌گیرند.

و شاید همین جادویی باشد که کوتو از آن سخن می‌گوید.

در فرم داستانی میا کوتو، طبیعت درنهایت همه‌چیز را می‌بلعد و آرام می‌گیرد، انگار آدم‌های داستان با همین اصل به زیستن نگاه می‌کنند. شهرها، خانه‌ها با چیدمانشان، جاده‌ها و راه‌های دور و نزدیک، دره‌ها و رودخانه‌های بی‌انتها، همگی عناصر یک زندگی جاودانی‌اند. مرده‌ها نمی‌میرند و در جریانی بی‌پایان دوباره به زندگی بازمی‌گردند. مرگ چیزی شبیه به حیات دوباره و خلق دوباره است. میا کوتو نویسندۀ ابدیتی بدون آن لحظۀ آخر است.

اهمیت احساسات در ادبیات رئالیسم جادویی در نوشته‌های میا کوتو نمایان است. در رمان‌های کوتو نمی‌شود از احساس اندوه یا غم گریخت. اندوه همان چیزی است که به آدم‌های قصه‌اش در جهان سراسر افسون‌شده، جرئت می‌دهد. آن‌ها احساسات خود را می‌پذیرند، حتی اگر دیگر تاب و توان این پذیرش را نداشته باشند. عناصر موجود در طبیعت به کمکشان می‌آیند.

از میا کوتو پیش از این اثر دیار خوابگردی و زیر درختچۀ یاسمن، با همین سبک انتشار یافته است. آثار میا کوتو را مهدی غبرایی با شاعرانگی منحصربه‌فرد خود به زبان فارسی ترجمه کرده است. نشر افق با خرید حق انحصاری نشر اثر (کپی‌رایت) ناشر رسمی و اختصاصی میا کوتو در ایران و به زبان فارسی در سراسر جهان است.