یک پزشک: امسال کتابهای علمی-تخیلی بسیاری منتشر شدهاند که سرشار از پرسشهایی درباره نحوه زندگی ما با یکدیگر، چه در سیارهی پر از مشکلاتمان و چه در دورترین نقاط فضا، هستند. این آثار برتر علمی-تخیلی نه تنها به چگونگی تغییر زندگیمان فکر میکنند، بلکه به کاوش در این مسئله میپردازند که چگونه میتوانیم به شکلی متفاوت با یکدیگر زندگی کنیم.
نویسندگان علمی-تخیلی امروزی، همانطور که اورسولا کی لو گویین (Ursula K. Le Guin) بیان کرده، نه پیشبینیکننده بلکه توصیفکنندهی جهان هستند و آنچه آنها توصیف میکنند، دنیایی است که بهنظر میرسد کمتر برای رشد و شکوفایی انسانها مکفی باشد.
ریشههای این کتابها در موضوعاتی چون نظارت، سرمایهداری، اعتراض، نابرابری و عدم یادگیری از گذشته قرار دارد.
اما در جهانهای دیگر، راههای دیگری برای زندگی و حتی تکرار بزرگترین شکستهای بشری نیز وجود دارد. بهترین کتابهای امسال از آنچه که بودهایم و هستیم فرار نمیکنند، اما مملو از کنجکاوی شدید دربارهی آنچه که ممکن است بشویم، هستند.
در ادامه، به معرفی برخی از بهترین کتابهای علمی-تخیلی سال ۲۰۲۴ میپردازیم که تا کنون منتشر شدهاند.
«در جهانها» رمان اول امت نورث است که با نگاهی نو و بدیع به جهانهای موازی و تأثیرات تصمیمات کوچک در مسیر زندگی افراد، داستانی احساسی و فلسفی را روایت میکند. رافی، شخصیت اصلی داستان، فردی ناآرام و نارضایتی است که وقت خود را به جستجوی ماده تاریک و گذراندن وقت با بریت، مجسمهسازی بینظیر که او را از مدرسه میشناسد، میگذراند. اما سوالی ساده و در عین حال بنیادین مسیر داستان را تغییر میدهد: اگر آنها در کودکی یکدیگر را میشناختند، چه اتفاقی میافتاد؟
نورث در این رمان، به شکلی استادانه دنیایی را به تصویر میکشد که در آن واقعیتهای موازی با هم تلاقی میکنند و هر تصمیم و انتخاب میتواند جهانی متفاوت را به وجود آورد. او با نثری دقیق و زیبا، همزمان احساس فقدان و عدم اطمینان را با لطافت و امکانپذیریهای بیشمار نشان میدهد. داستانهایی که رافی در آنها زندگی میکند، از موجودات بیگانه که حیات وحش را تسخیر کردهاند تا زنانی که به گروههایی از حیوانات تبدیل میشوند، هر کدام به گونهای متفاوت، اما متصل به هم، پیچیدگیهای زندگی انسانی را به تصویر میکشند.
«وزارت زمان» اولین رمان کالیانه برادلی است که با ترکیب ژانرهای مختلف از تریلر جاسوسی گرفته تا داستان عاشقانه و همچنین پرداختن به مسائلی چون بحران اقلیمی، امپریالیسم و سوگ، داستانی پیچیده و پرتنش را خلق کرده است. داستان این کتاب درباره کارمند دولتی بریتانیایی-کامبوجیایی است که در وزارت زمان مشغول به کار میشود، جایی که او به عنوان «پل» برای فردی تبعیدی که نه از کشوری دیگر بلکه از قرنی دیگر آمده، کار میکند.
برادلی با قلمی تند و تیز و همچنین طنزی ظریف، دنیایی را به تصویر میکشد که در آن زمان و مکان به هم گره خوردهاند و انسانها مجبورند با چالشهای جدیدی روبرو شوند. ارتباط بین شخصیتهای این داستان، به ویژه رابطه میان راوی و گراهام گور (Graham Gore)، مردی که از قرنی دیگر آمده و با زندگی مدرن آشنا نیست، به گونهای جذاب و دلچسب به تصویر کشیده شده است. این رمان نه تنها سرگرمکننده و خواندنی است، بلکه با هوشمندی به بررسی مسائل اجتماعی و تاریخی نیز میپردازد.
«فرشتگان فانک» رمان جدید آندریا هیریستون است که با نگاهی به آیندهای دور، دنیایی را به تصویر میکشد که در آن انسانها حتی در مواجهه با پایان جهان نیز به هنر، یادآوری و حرکت به جلو ادامه میدهند. در این آینده، گروههایی از مردم با انواع مختلف فناوریها و ابزارها در کنار طبیعت و جامعه زندگی میکنند. هیریستون با قلمی زنده و پویا، داستانی را روایت میکند که در آن تکنولوژی و زندگی انسانی به شکلی پیچیده و در هم تنیده به تصویر کشیده شدهاند.
شخصیت اصلی داستان، سینامون جونز (Cinnamon Jones)، یک برنامهنویس سابق است که وظیفهی مدیریت یک جشنواره بزرگ به نام «جشنواره جهان بعدی» را برعهده دارد. اما او در این مسیر تنها نیست؛ او همراهی چندین ربات سیرک، دو سگ مرزی فوقالعاده و گروهی از رهبران جامعه و نوجوانان سابقاً بیخیال را دارد. هیریستون در این رمان نشان میدهد که علمتخیلی تنها دربارهی موجودات بیگانه و فضا نیست، بلکه دربارهی تکنولوژی زندگی، ابزارهایی که برای شکلدهی به جهان استفاده میکنیم و نحوهی تعامل ما با طبیعت و جامعه نیز هست.
در «جام غبار ستاره»، یومه کیتاسهای داستانی از یک دزد سابق و دانشجوی دکتری به نام مایا هوشیموتو (Maya Hoshimoto) را روایت میکند. مایا که در گذشته یک دزد حرفهای بود، حالا زندگی آرامتری دارد تا اینکه دوست بیگانهاش، اونکل (Auncle)، از او میخواهد که برای یک آخرین مأموریت بازگردد. این مأموریت نه تنها برای نجات گونهی بیگانه بلکه برای آیندهی انسانیت در میان ستارگان نیز حیاتی است.
کیتاسهای با دقت به موضوعات فرهنگی، استعمار، سرقت آثار باستانی، و ماهیت بشریت میپردازد و در عین حال داستانی پر از ماجراجوییهای فضایی، برخوردهای فرهنگی و چالشهای اخلاقی را خلق میکند. جزئیات دقیق و جذاب از جهانهایی که مایا و اونکل در آنها به ماجراجویی میپردازند، خوانندگان را به دنیایی خیالی و پر از چالشهای جدید میبرد.
پس از موفقیت چشمگیر اولین رمان خود «قدیسان درهای روشن» (The Saint of Bright Doors)، واجرا چاندراسکرا با «رِیکزفال» بازگشته است؛ رمانی که حتی حماسیتر و شگفتآورتر از اثر قبلی اوست. این رمان به بررسی تعاملات پیچیده و چالشهای بزرگ انسانی در دنیایی وسیع و چندلایه میپردازد. داستان این کتاب دو موجودیت (-ish) را دنبال میکند که از دوران کودکی در جنگل تا آیندهی دور زمین، به شکلی مداوم تکرار میشوند و با یکدیگر برخورد کرده و درگیر میشوند.
چاندراسکرا با قلمی زیبا و پرجزئیات، داستانی را خلق کرده که در آن انقلابها و تغییرات بزرگ به تصویر کشیده شدهاند. او با داستانهایی درون داستانها (از جمله یک نمایشنامه) و تعامل با ارواح و هیولاها، به بررسی زشتیها و زیباییهای دنیا میپردازد.
«لجن صورتی» رمانی از فرناندو تریاس است که در آن یک فاجعهی اقلیمی بیرحم و آرام به تصویر کشیده شده است. نام این کتاب از یک محصول گوشتی استخراج شده و به شدت ناخوشایند گرفته شده است. داستان دربارهی یک راوی ناشناس است که یکی از آخرین ساکنان شهر خود است؛ شهری که در مه فرو رفته و گاهی اوقات با باد سرخ مرگبار شسته میشود.
تریاس با قلمی زیبا و تخیلبرانگیز، دنیایی را به تصویر میکشد که در آن افراد برای بقا در برابر تغییرات شدید آبوهوایی و خطرات ناشناخته تلاش میکنند. این رمان نه تنها به بررسی موضوعات اجتماعی و طبقاتی میپردازد، بلکه با توصیفات دقیق و جزئیات هنری، احساسات و تجربیات شخصیتها را به شکلی قوی و تأثیرگذار به تصویر میکشد.
جیمز اس. ای. کوری، نویسندهی مشهور سری «وسعت» (The Expanse)، در رمان جدید خود «رحمت خدایان» داستانی از یک سیارهی دوردست به نام آنجین (Anjiin) را روایت میکند که در آن جمعیت انسانی با نیرویی استعماری و بسیار قوی به نام کاریکس (Carryx) مواجه میشوند. کاریکسها گونههای بیگانه را تحت سلطه قرار میدهند یا نابود میکنند.
داستان دربارهی گروهی از دانشمندان برجسته است که به همراه سایر نخبگان آنجین به دنیای کاریکس برده میشوند و وظیفه دارند مأموریتی را به انجام برسانند که موفقیت یا شکست آن میتواند سرنوشت بشریت را تعیین کند. این رمان با نثری قوی و داستانی پر از چالشها و انتخابهای اخلاقی، خوانندگان را به دنیایی پر از تضاد و پیچیدگی میبرد. کوری با بررسی استعمار، سرمایهداری و نابرابری، دنیایی خیالی خلق کرده که به شدت با واقعیتهای کنونی ما پیوند خورده است.
«خانههای شیشهای» رمانی است که در آن مدلین اَشبِی با تلفیق تکنولوژیهای آینده و طنزی تند، داستانی دربارهی قدرت، نظارت و روابط انسانی روایت میکند. کریستن (Kristen) مدیر ارشد احساسی (chief emotional manager) یک شرکت استارتاپی به نام «وو» (Wuv) است. بنیانگذار این شرکت، سمتر ویلیامز (Sumter Williams)، قصد دارد یک اپلیکیشن ایجاد کند که بتواند احساسات انسانها را کمیسازی کند.
اما در حالی که اَشبِی با قلمی تند و جذاب داستان را پیش میبرد، به مرور افشا میکند که همه چیز آنطور که به نظر میرسد نیست. این رمان با روایتهای پیچیده و افشاگریهای مرحله به مرحله، خواننده را تا انتها درگیر میکند و با پرداختن به موضوعات مهمی چون نظارت، کنترل و تأثیرات تکنولوژی بر روابط انسانی، به یک پایان تاثیرگذار و در عین حال نگرانکننده میرسد.
در رمان «عامل زمان»، برندا پِینادو داستانی از جهانهای جیبی (pocket worlds) را روایت میکند که در آنها احتمال وجود یک جهان دوم (Universe Two) وجود دارد. شخصیت اصلی داستان، راکل (Raquel)، باستانشناسی است که به طور ناگهانی وارد یکی از این جهانها میشود و در یک لحظه چهل سال از عمر خود را از دست میدهد.
پِینادو با استفاده از تجربیات و دانش تاریخی خود، دنیایی را خلق کرده که در آن موضوعاتی چون تغییرات آبوهوایی، مصرفگرایی و استعمار به شکلی عمیق و لایهلایه به تصویر کشیده شدهاند. داستان راکل نه تنها به بررسی این مسائل پیچیده میپردازد، بلکه احساسات انسانی چون غم و خشم را به شیوهای تأثیرگذار و واقعی به تصویر میکشد.
این مجموعهی داستانهای کوتاه اپرای فضایی، به ویراستاری جاناتان استراهان، شامل ۱۵ داستان جذاب و خلاقانه است که از سال ۲۰۱۲ تاکنون منتشر شدهاند. استراهان در مقدمهی کتاب اشاره میکند که اپرای فضایی همواره در حال تغییر است و در حال حاضر به داستانهایی بازتر، متنوعتر و با نگاههای جدیدتر روی آورده است.
این مجموعه داستانها شامل آثار برجستهای از نویسندگان معروف مانند توبیاس اس. باکل (Tobias S. Buckell)، تی. کینگفیشر (T. Kingfisher)، بکی چمبرز (Becky Chambers) و کارین تیدبک (Karin Tidbeck) است که هر کدام با قلمی خاص و دیدگاهی متفاوت به موضوعات سیاسی و اجتماعی پرداختهاند. این کتاب نمونهای عالی از تغییرات و تحولات در ژانر اپرای فضایی است و به خوانندگان نشان میدهد که چگونه این ژانر همچنان قدرت و جذابیت خود را حفظ کرده است.
«آرمانشهر شما» دومین مجموعه داستان از بورا چونگ (Bora Chung) است که با عنوانی تأملبرانگیز، به بررسی این پرسش میپردازد: اگر یک آرمانشهر (utopia) برای شما باشد، آیا میتواند با دیگران نیز به اشتراک گذاشته شود؟ چونگ در این داستانها با نگاهی هوشمندانه و تیزبین به بررسی تنهایی و تلاشهای موجودات مختلف برای برقراری ارتباط، محافظت از خود یا حتی زنده ماندن میپردازد. در یکی از داستانها با عنوان «پایان سفر» (The End of the Voyage)، تمایل به مصرف بیش از حد باعث نابودی انسانیت میشود. در داستان «آهنگی برای خواب» (A Song for Sleep)، یک آسانسور هوش مصنوعی به بهترین شکل ممکن سعی دارد از یکی از ساکنان ساختمانش مراقبت کند. اما این آسانسور به لطف نظارتی نگرانکننده که بر ساکنان ساختمان دارد، به این دانش دست یافته است.
چونگ با خلاقیت و تخیل فراوان، جهانی را به تصویر میکشد که در آن طمع شرکتها، کنترل بر دنیای طبیعی و تلاش برای دستیابی به جاودانگی به مشکلات بزرگ و غیرقابلحلی تبدیل شدهاند. این داستانها نه تنها به صورت فردی لذتبخش هستند، بلکه خواننده را به تأمل درباره مشکلات جهان امروز و آینده ترغیب میکنند.
در جلد دوم از مجموعه «تحقیقات موسا و پلیتی» (Investigations of Mossa and Pleiti)، مالکا اولدر (Malka Older) ما را به دنیایی میبرد که در آن موسا (Mossa) در جستجوی یک دانشجوی مفقود است، جستجویی که به زودی به تحقیق دربارهی بیش از دوازده فرد مفقود منجر میشود. اگرچه رمز و راز این داستان جذاب است، اما قلب اصلی این داستان رابطهی احساسی و دوستداشتنی بین موسا و پلیتی (Pleiti)، آکادمیکی که به عنوان دستیار موسا عمل میکند، است.
اولدر در این رمان کوتاه (novella) که کمی بیش از ۲۰۰ صفحه است، موضوعاتی چون اختلافات آکادمیک، آزادیخواهی فضایی، وضعیت زمین دورافتاده و آشفته، سفری به ماه آیو (Io)، و سفر با قطارهای غولآسا را به تصویر میکشد. این کتاب بهطور خاص به عنوان یک معمای آرام و در عین حال یک اپرای فضایی مینیاتوری شناخته میشود. آنچه که اولدر به زیبایی نشان میدهد، این است که انسانیت چگونه میتواند تاریخ و فرهنگ خود، از جمله غذا، چای، زبان، آداب و رسوم و ترسها را به منظرههای بیگانهی فضا بیاورد.
«در عروج» سومین رمان مارتین مکاینس (Martin MacInnes) است که در فهرست بلند جایزه بوکر نیز قرار گرفته است. این کتاب داستانی گسترده و پیچیده از زندگی لی (Leigh)، زیستشناس دریایی است که دوران کودکی دشواری را در روتردام سپری کرده و سپس به نقاط دورافتادهی جهان سفر میکند: به یک جزیره دوردست، به اعماق اقیانوس، به صحرای موهاوی (Mojave Desert) و در نهایت به ستارگان.
مکاینس با نثری دقیق و مشاهدهگر، داستان زندگی لی را به تصویر میکشد، زنی که کارش به تدریج محرمانه و مرموز میشود و به پدیدههای عجیب و غریبی متصل میشود که با ماجراجوییهای دریایی او مرتبط است. این کتاب به جای ارائهی پایانی منظم، بافت زندگی کاملی را ارائه میدهد که در تعامل با زندگیهای اطرافش منعکس و بازتاب مییابد. این رمان به اندازهی غواصی عمیق لی در دریا، تجربهای غوطهور و شگفتآور است که دنیای آشنا را به شکلی جدید و غیرمحتمل تازه میکند.
اگر این کتاب به عنوان رتبهبندی شخصیتهای بهیادماندنی سال باشد، شخصیت «اسکیلز» (Scales) در صدر قرار میگیرد. اسکیلز، که بهطور رسمی مکانیک است اما در واقع قاتلی حرفهای است، یکی از فرماندهان امپراتور «اشتاون» (Ashtown) است، یک جامعهی بیابانی که در خارج از دیوارهای شهر مرفه «وایلی سیتی» (Wiley City) قرار دارد.
جانسون در رمان دوم خود، که در همان دنیای کتاب «فضای بین جهانها» (The Space Between Worlds) اتفاق میافتد، داستانی را روایت میکند که با خشمی که از عشق ناشی میشود، تغذیه میشود. وقتی شما مردم و مکانی را دوست دارید و آن مردم و مکان به عنوان کماهمیت و یکبار مصرف تلقی میشوند، خشم اجتنابناپذیر است. اسکیلز، که شخصیتی پیچیده، مرگبار و کاملاً پر از اسرار است، روایتی است که این داستان را با صدای تند و تیز خود به جلو میبرد. «آنهایی که در آنسوی دیوار هستند» رمانی است دربارهی چنگ زدن به جامعه در برابر ویرانی، و این یک پیروزی است.
آخرین اثر از پرمی محمد (Premee Mohamed) که به طرز شگفتانگیزی پرکار است و تنها در امسال سه کتاب منتشر کرده است، داستانی حسی و در عین حال صمیمی دربارهی خشونت، ملیگرایی و جنگ است. شخصیت اصلی، آلفرت (Alefret)، که یک صلحطلب مشهور است، پس از آسیبدیدگی، اسیر شده و توسط نیروهای خودی شکنجه میشود و به او مأموریتی داده میشود تا به یک شهر دشمن نفوذ کند. همراه او، قدور (Qhudur)، یک فرد متعصب است که حاضر است هر کاری برای پیروزی انجام دهد.
محمد با دنیایی زیستی-تکنیکی که پر از ویژگیهای غیرمعمول است، از جمله زنبورهای پزشکی آموزشدیده، شهرهای شناور و عنکبوتهای نوری، به بررسی مبارزات اخلاقی آلفرت میپردازد. آیا کشتن قدور، عملی خشونتآمیز، به صلح منجر میشود؟ این رمان با جهانسازی دقیق، پیچیدگی اخلاقی و داستانسرایی تند و دقیق، به بررسی مسائل عمیق انسانی میپردازد.
در آیندهای پس از فاجعهی آبوهوایی، در بقایای کانزاس سیتی، زنی به نام دورا (Dora) در حال تحقیق دربارهی مرگی در کمون آنارشیستی است که زمانی به آن تعلق داشت. او مطمئن است که معشوقهی سابقش از طریق مصرف بیش از حد مواد مخدر نمرده است، اما پیدا کردن حقیقت کار آسانی نخواهد بود.
واسرشتاین در این رمان با ترکیب تکنو-نوآر (techno-noir) با جزییات آیندهنگرانه، داستانی را روایت میکند که در آن رابطهی غیرمنتظرهای بین دورا و فردی که به او فرستاده شده تا او را بکشد، شکل میگیرد. این رمان نه تنها به عنوان یک نوآر شیک شناخته میشود، بلکه به بررسی هویت، جنسیت، خودشناسی، کنترل، رضایت و صمیمیت نیز میپردازد. صدای تند و تیز دورا در سراسر این داستان به گوش میرسد و پس از پایان خواندن نیز در ذهن خواننده باقی میماند.
در رمان دوم خود، گریس کورتیس (Grace Curtis) تعادلی بینظیر را به نمایش میگذارد. «هتل شناور» در سطح، داستانی راحت دربارهی کارکنان یک سفینه فضایی به نام «هتل بزرگ آبوئونا» (Grand Abeona Hotel) است که به طور مداوم در یک مسیر ثابت حرکت میکند و به ثروتمندان در میان ستارگان خدمت میکند.
کارل، شخصیت اصلی داستان، به عنوان یک کودک به این هتل پناه میبرد و سالها بعد به مدیر هتل تبدیل میشود. وقتی یک کنفرانس علمی عجیب با جستجوی «چراغبان» (Lamplighter)، یک شخصیت ستیزهجوی ضد امپراتوری که اعلامیههایش بین فصلها ظاهر میشود، تلاقی میکند، سرنوشت هتل و کارکنان دوستداشتنی آن به مخاطره میافتد. با این حال، کورتیس اجازه نمیدهد که جاسوسیها، رمزها و معماها داستان را به خود اختصاص دهند؛ هنوز زمانی برای شبهای سینمایی غیرقانونی و اجرای موسیقیهای مضطرب وجود دارد. «هتل شناور» با شخصیتهای بزرگدل و مهربان و در عین حال حسی کارگری و قلبی شورشی، داستانی بینظیر و لذتبخش است.
رمان «کالیپسو» به قلم الیور ک. لنگمید (Oliver K. Langmead)، داستانی در قالب شعر از یک کشتی نسلساز (generation ship) است که در آن هنگامی که مهندسان خواب بودند، خدمهی کشتی تجربهی شکاف و اختلافی را تجربه کردند. وقتی روشل (Rochelle)، که نقش او به چالش کشیدن زیگموند (Sigmund)، رهبر سفر، است، بیدار میشود، همه چیز برخلاف انتظار اوست و هیچ چیز بهطور برنامهریزیشده پیش نمیرود.
این داستان از طریق چهار راوی روایت میشود: روشل، زنی با ایمان؛ کاترین (Catherine)، یک زیستشناس؛ هارالد (Herald)، که تاریخچهی کشتی را بازگو میکند؛ و زیگموند، که بیشتر روایاتش در گذشتهاش جریان دارد. صدای هر یک از این راویان به شکلی متفاوت روایت میشود؛ کلمات هارالد بهطور مربعشکل و دشوار هستند، در حالی که کلمات کاترین بیشتر بهطور دراماتیک گسترش مییابند و به اوج میرسند.
«دریاچه ارواح» مجموعهای کامل از داستانهای کوتاه علمیتخیلی و فانتزی از آن لکی (Ann Leckie) است که شامل داستانهای کوتاه متنوعی است. داستانها از داستانهای فلشفیکشن تا افسانهی آفرینش از دنیای «رادچ امپراتوری» (Imperial Radch) و داستانهای طولانیتری که به بررسی قدرت، مرگ و انتخابها میپردازند، متنوع هستند.
داستان اصلی این مجموعه، «او به من فرمان میدهد و من اطاعت میکنم» (She Commands Me and I Obey) به عنوان داستانی برجسته دربارهی یک راهب جوان که در حال تماشای یک بازی ورزشی مهم است، شناخته میشود. این داستان پرتنش و تأثیرگذار نمونهای کامل از استعداد لکی در روایت از دیدگاههای خاص است. هر یک از این داستانها به شکلی استادانه روایت شده و دنیایی جدید را به خواننده معرفی میکنند.
رمان کوتاه (novella) جدید سوفیا ساماتار (Sofia Samatar) داستانی نفسگیر است که همچون افسانهای جدید با مصالح آشنا طنینانداز میشود. در اعماق یک سفینه فضایی، پسری زندانی است که با زنجیری به دیگران متصل است. یک استاد که دستبندی سبکتر دارد، سعی میکند او را آزاد کند، او را به سطح دانشجویان ارتقا دهد و به او فرصتی بدهد. هیچیک از آنها نام ندارند، و نه نگهبانان و نه پیامبری که هنر پسر را تشویق میکند.
ساماتار با نثری زیبا و طنینانداز، داستانی را روایت میکند که به بررسی کار، استثمار، جامعه، سلسلهمراتب، انقلاب و روایتهای فرسوده درباره پذیرش و تحمل میپردازد. این داستان که ریشه در دانشگاه دارد، اما درباره هر سازمانی که برای حفظ خود به ضرر کسانی که درون آن کار میکنند، ساخته شده، است. ساماتار با قلمی زیبا و تأثیرگذار، دنیایی را به تصویر میکشد که در آن هیچ پاسخ سادهای وجود ندارد و تنها حس امکانپذیری باقی میماند، همانطور که او آن را «دعوتی برای وجود داشتن در شکافها» مینامد.
. چه یک کارآگاه آماتور باشید، چه متخصص اجرای قانون یا کسی که عاشق یک داستان قانعکننده است، این ژانر در هر حال برای شما دلچسب است.
نگاهی به زندگی اوسامو دازای
بررسی ۲۰ کتاب علمی – تخیلی برتر سال ۲۰۲۴
۲۵۰ کلمه پندنامهی محمدعلی فروغی به فرزندش.
تجربهٔ مطالعهٔ تاریخ فشردهٔ اروپا برای من یادآور شیرینیهای مادلن پروست هم بود