داستانی برای ماندن

فرزانه رحمانی

وینش: کودکان و نوجوانان خواه‌ناخواه با پدیده‌ی مرگ روبرو خواهند شد، چه مرگ عزیزان و نزدیکانشان باشد و یا مرگ خود. همه آن‌ها سؤالاتی برای مواجهه با مرگ در ذهن دارند. اینکه اگر عزیزی را از دست دهند با غم فراق او،‌ با نبودن‌هایش چه کنند؟ و در لحظاتی که اندوه بر سراسر وجودشان سیطره پیدا می‌کند، به کجا پناه برند؟ هرکسی که این تجربه سهمگین را پشت سر گذاشته، راهی برای گذر از این دوران را هم تجربه کرده است. اما زندگی جریان می‌یابد و تنها چیزی که می‌توان از رخ دادن قطعی‌اش مطمئن بود «از دست دادن» است. خواندن کتاب‌هایی با موضوع درک فقدان و پذیرش می‌تواند آن‌ها را برای مواجهه با این موضوع آماده و کمک کند.

پرنده‌ی سیاه بزرگ

نویسنده: اشتفانی هوفلر

مترجم: لیلا مکتبی فرد

ناشر: فاطمی

«روز مرگ مامان روزی درخشان اکتبر بود. توی داستان‌ها معمولاً آدم‌ها در روزهای بارانی می‌میرند. یا در روزی تیره و مه‌آلود که حتی ذره‌ای از پرتو خورشید هم از لابه‌لای ابرها به زمین نمی‌رسد. انگار تأکید بر فضایی تیره‌وتار با مرگ جورتر است.»

روایت بن در این داستان در مورد پس از مرگ مادرش است و اینکه چگونه او، برادرش کرومل و پدرش با آن کنار می‌آیند. بن مادرش را با چشمان سبز و موهای بلند قرمز به یاد می‌آورد که عاشق بالا رفتن از بلندترین درختان شاه‌بلوط بود. ناگهان همه‌چیز تغییر می‌کند.

جلد “پرنده بزرگ سیاه” اثر استفانی هوفلر با پر و برگ به‌رنگ‌های پاییزی تزئین شده است. هر کسی که کتاب را خوانده باشد فوراً این ارتباط را درک خواهد کرد: مادر بن عاشق طبیعت، جنگل، همه گیاهان و حیوانات است. او هر هفته با خانواده اش در جنگل محلی پیاده روی طولانی انجام می دهد و متعهد به حفاظت از محیط زیست است. او تندخو است و اغلب عصبانی است، اما عصبانیت او همیشه به سرعت از بین می رود و می شود بهترین مادری که برای بن و برادر کوچکش کرومل (کارل) وجود دارد. تا اینکه یک شب می میرد.

اکنون خانواده کوچک او باید بیاموزد که چگونه با جای خالی او زندگی کنند. آن‌ها همه‌چیز مادر را به یاد می آورند، همه‌چیز هنوز بوی او را می دهد. همه‌چیز با موهای بلند، قرمز و مجعدش در همه جا پخش است. پدر بن به هیچ وجه نمی‌تواند با این فقدان ناگهانی کنار بیاید، خود را در غم و اندوه غرق می‌کند و به نظر می رسد کاملاً فراموش کرده که هنوز دو فرزند دارد. بن و کرومل پس از این حادثه با عمه خود زندگی می کنند، دو برادر سعی می کنند بهترین استفاده را از این موقعیت ببرند و سعی می کنند مراسم خاکسپاری مادرشان طوری باشد که او می پسندد.

استفانی هوفلر با زبانی بسیار زیبا، داستان بن، کرومل و پدرشان و نحوه برخورد آن‌ها با مرگ مادر را برای ما تعریف می‌کند. مخاطب در این داستان فصل به فصل بین حال و گذشته جابه‌جا و در فلاش‌بک‌های بن، با لحظه‌ها و صحنه‌هایی از زمانی که مادرش هنوز زنده بود آشنا می‌شود. بن هرگز در بازنگری های خود از مادرش تجلیل نمی‌کند، به این فکر نمی‌کند که چه کار متفاوتی می توانست انجام دهد، او به چیزها همانطور که بودند و هستند نگاه می‌کند.

در مدرسه، بن  با هم کلاسی هایش رو در رو نمی شود تا درباره مرگ مادرش بخواهد توضیحی دهد. درنهایت جدای از  بهترین دوستش، دختری که تا به حال دو کلمه با او حرف نزده است، هم کنارش می ایستد و از او در مواجهه با این بحران حمایت می‌کند. بن متوجه می شود که برادر دختر در کماست و او نیز با مرگ روبرو شده است. این پیوند این دو را بیشتر و بیشتر به هم جوش می دهد و بین آن‌ها دوستی عمیقی شکل می گیرد که شاید به چیزی بیشتر تبدیل شود.

هیچکس نمی‌تواند به بن و خانواده اش کمک کند تا با غم خود کنار بیایند. این سه نفر به تنهایی موفق به انجام این کار می شوند. و به همین دلیل است که “پرنده بزرگ سیاه” یک داستان “فانتزی” نیست، بلکه داستانی است که می‌تواند در هر کجای دنیا و برای هر کسی اتفاق بیفتد. گاهی اوقات زندگی نه تنها ادامه دارد، بلکه اتفاقات جدید، گیج کننده و شگفت انگیزی هم در ادامه رخ  خواهد داد.

بن علیرغم موضوع فوق العاده غم انگیز، موفق می شود همیشه امیدوار بماند، همیشه به جلو نگاه کند و همچنان خوبی‌ها و بدی های مادر در گذشته‌اش را به یاد بیاورد. من معتقدم که “پرنده بزرگ سیاه” می‌تواند برای کسانی که به آن نیاز دارند شفابخش باشد.

پرنده سیاه بزرگ، دلخوشی است که نشان می‌دهد چگونه بن چهارده ساله، کارل شش ساله و پدرشان هرکدام با اندوه، از طریق بازگشت به گذشته و همچنین تعامل مداوم با افراد دور و برشان به زندگی عادی باز می گردند. این کتاب زبانی شاعرانه و تصاویر و توصیف های زیبایی دارد. پرنده ها و پرها به عنوان نقوش مکرر، منعکس کننده عشق عمیق مادر به طبیعت است و همچنین گزارش ویرانگر تجربیات این دو برادر در از دست دادن مادرشان.

صحنه‌های بی شماری وجود دارد که به مخاطب بینشی از عشق او به زندگی، احساس استقلال او و شگفتی، جادو و درخششی که به اطرافیان خود داده است، می‌دهد. این خاطرات و درس‌های مشترک به  زندگی خانواده ادامه می‌دهد و آن‌ها را قادر می‌سازد تا با غم و اندوه خود راهی برای زندگی پیدا کنند. این کتاب در ستایش زندگی ست.