نامه‌های هنینگ و تقی‌زاده
به کوشش ایرج افشار و تورج دریایی
با همکاری پانته‌آ رنجبر محمدی
ترجمه‌ی مهناز بابایی
انتشارات موقوفات دکتر محمود افشار و نشر سخن
یکی از آثار ارزشمند در زمینه‌ی تاریخ مطالعات ایران‌شناسی که در سال گذشته خواندم کتاب نامه‌های هنینگ و تقی‌زاده بود. این کتاب شامل تعدادی از مکاتبات والتر برونو هنینگ ایران‌شناس نامدار آلمانی با سیدحسن تقی‌زاده دانشمند و سیاستمدار ایرانی طی سال‌های ۱۳۱۶ تا ۱۳۴۵ است. هدف استاد ایرج افشار از گردآوری این نامه‌ها آگاهی از شیوه‌های تحقیق و تفکر و استدلال در مباحث ایران‌شناسی بوده و برای تکمیل آن در جستجوی همکاری بوده که از مسائل تاریخ ایران باستان و فرهنگ و زبان‌های باستانی مطلع باشد. به همین جهت از آقای تورج دریایی برای همکاری در این طرح دعوت می‌کند.
کتاب شامل سه بخش است:
الف. تعداد ۸۷ نامه از هنینگ به تقی‌زاده که بخشی در برگیرنده مباحثی در باره‌ی فرهنگ و تاریخ ایران باستان، تقویم‌های ایرانی و آیینمانی و زمان زردشت است. بخش دیگر در زمینه روند نگارش فرهنگ ریشه‌شناختی زبان فارسی، تدوین فرهنگ زبان خوارزمی و همایش کتیبه‌های ایرانی است. افزون بر این، یادداشت‌هایی درباره‌ی زندگی شخصی هنینگ، ذکر نام برخی ایرانیان که با هنینگ ارتباط داشته‌اند و توصیه‌هایی درباره‌ی استخدام استاد مجتبی مینوی در دانشگاه تبریز.
ب. ۴۳ نامه از تقی‌زاده به هنینگ از سال ۱۹۴۲ تا ۱۹۶۲ میلادی. این نامه‌ها برخی مربوط به زمان اقامت تقی‌زاده به عنوان سفیر ایران در لندن است. برخی دیگر نامه‌هایی است که تقی‌زاده از تهران به لندن برای هنینگ فرستاده و خواندن بعضی از آنها دشوار بوده است.
ج. تعداد ۲۸ فقره سند و نامه‌های مربوط به چاپ فرهنگ ریشه‌شناختی زبان فارسی، نیز نامه‌های درخواست کمک مالی برای چاپ و انتشار مجموعه کتیبه‌های ایرانی از جمله کتیبه کرتیر در سرمشهد بوده است.
اصل این نامه‌ها که به ایرج افشار سپرده شده بود در سال ۲۰۰۹ با عنوان «استادان و پژوهشگران علوم انسانی (مطالعات ایرانی در مکاتبات و. ب. هنینگ و س. ه. تقی زداه)» از سوی انتشارات مزدا در کالیفرنیا منتشر شد. آنچه در مجموع این نامه‌ها توجه خواننده را جلب می‌کند یکی تاکید هنینگ بر تدوین فرهنگ ریشه‌شناسی زبان فارسی و پیگیری‌های او از طریق تقی‌زاده برای فراهم ساختن منابع مالی است که نیاز پژوهشگران در همان زمان نیز به این طرح مشهود بوده است. باری این طرح علی رغم مساعی تقی‌زاده به فرجام نرسید. اما هنینگ موفق شد طرح مهم دیگری را با عنوان «کمیته کتیبه‌های ایرانی» در ۱۹۵۰/ ۱۳۳۰ با حمایت مالی دولت ایران به انجام برساند.
موضوع مهم دیگر در این مکاتبات مساعی و پیگیری‌هایی است که هنینگ برای استخدام دانشجویان خود ازجمله مجتبی مینوی و احسان یارشاطر به عمل می‌آورد. پس از انتشار متن انگلیسی کتاب، مقاله کوتاه و بسیار خوبی در معرفی این اثر به وسیله کاوه بیات در مجله جهان کتاب، سال چهاردهم، شماره ۱۲-10 انتشار یافت. شما را به این مقاله ارجاع می‌دهم. انجمن ایران‌شناسی نیز نشستی در نقد و بررسی این اثر در بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار برگزار کرد. در پایان لازم به یادآوری است که نگارش این اثر به قول آقای تورج دریایی می‌تواند گام نخستی باشد که در زمینه تاریخ مطالعات ایران‌شناسی به شمار آید.
به مناسبت روز بزرگ‌داشتِ فرزانه‌ی توس و با نگاهی فراتر از زبان
به مناسبت ۲۵ اردیبهشت روز فردوسی
باوجودی که دوران پرشور و نشاط جوانی هم در داستان و هم در زندگی واقعی جذاب است، رمان‌های خوش‌نویسی که شخصیت‌های مسن را به نمایش می‌گذارند در میان خوانندگان و داوران جوایز ادبی محبوب هستند.
«سایه خطاپوش مرگ» گاهی از یاد ما می‌برد که احتمالا متوفی صفات بدی هم داشته، عملکردش خان و مان عده‌ای را به خطر انداخته یا ویران کرده یا حداقل موجب تشویش خاطر عده‌ای از خلایق شده و خواب و آرام را از چشم‌شان ربوده.
نگاهی به اندیشه ابن‌عربی و عرفان او
