اعتماد: «تثلیث» یکی از غامض‌ترین و پیچیده‌ترین مفاهیم در الهیات مسیحی است که قرن‌ها محل بحث میان عالمان، الهیدانان و متکلمان بزرگ این دین بوده است.
امروزه قرن‌هاست که این اعتقاد به باوری عمومی در میان مسیحیان جهان تبدیل شده و تقریبا هر مسیحی در جهان فارغ از اینکه کاتولیک باشد یا پروتستان یا ارتدوکس به تثلیث باور دارد.
واژه «تثلیث» از ریشه ثلث در لغت به معنای سه بخش کردن، سه یکی کردن، سه گوشه کردن و سه کردن است؛ این واژه معادلی است برای Trinity یا Trinity Divine که بر نوعی کثرت در الوهیت دلالت دارد.
«تثلیث» در اصطلاح، خدا را سه دانستن است، با این توضیح که پدر و پسر و روح القدس هریک خدایند و به رغم تمایز، سه خدا نیستند و در عین حال، صرفا سه نام نیستند که هریک در شرایط متفاوت بر خداوند اطلاق شده باشد، همچنانکه هریک از این سه، جنبه و جزیی از خداوند به شمار نمی‌آید. در مسیحیت، آموزه تثلیث می‌گوید که خداوند وجودی واحد است که در عین حال و به‌طور ابدی، ذات مشترک سه شخص متمایز، پدر، پسر و روح‌القدس است. با این حال در اسلام، چنین مفهومی از کثرت درباره خداوند نفی توحید است و با آنچه در کتاب مقدس ما مسلمانان – قرآن – وجود دارد، بیگانه است.
مورخان عموما توافق نظر دارند که کتاب مقدس هیچ‌جا آشکارا تثلیث را بیان نکرده است. ریچارد سویین‌برن (از جمله فیلسوفان معتقد به تثلیث) این مساله را این‌گونه توضیح می‌دهد که اگر عیسی می‌خواست تثلیث را مشخصا بیان کند جز اندکی، بقیه منظور او را اشتباه می‌فهمیدند؛ بنابراین او تعلیماتی بر جای گذاشت که به صورت ضمنی تاییدکننده تثلیث باشند و مسیحیان بعدی بتوانند آنها را به شکل منظم درآورند.
بین مورخان توافق نظری در مورد اینکه آیا واقعا تثلیث جزو تعلیمات کتاب مقدس هست، وجود ندارد. مسیحیان کاتولیک و پروتستان و ارتدوکس، یکتاپرست هستند، اما باور دارند خدا خود را در سه نمود/ شخصیت به انسان‌ها می‌شناساند. عده‌ای دیگر از مسیحیان اما که تحت عنوان یونیترین شناخته می‌شوند باور دارند خدا خود را با یک شخصیت، به انسان‌ها آشکار می‌کند و تفسیر متفاوتی از «پدر، پسر، روح‌القدس» دارند. همچنین خوانش‌های متفاوتی در برخی نهضت‌های دگر اندیش مسیحی همچون یگانه‌انگاران پنطیکاستی موسوم به کلیسای بین‌المللی متحده پنطیکاستی و کلیساهای پیرو واعظ امریکایی ویلیام ماریون برانهام و همچنین پیروان شاهدان یهوه و برخی دیگر، موجود است که اصطلاحا سه‌گانه‌ناباور هستند و به تثلیث (به صورت عام یا تثلیث عددی) اعتقادی ندارند. در هر صورت تمام مسیحیان به کتاب عهدجدید باور دارند و به نحو متفاوتی آن را درک می‌کنند.
نوشته‌های به دست رسیده از قدیمی‌ترین الهیدانان مسیحیان نشان‌دهنده تاکید زیاد آنان روی ذات خدایی عیسی است. سوالی که برای این الهیدانان پیش آمده بود و به موضوع مناظرات بین این الهیدانان تبدیل شده بود، این بود که چگونه می‌توان هم عیسی را خدا حساب آورد و هم به واحد بودن خدا اعتقاد داشت؟ راه‌حل‌های زیادی پیشنهاد شده و مورد بحث قرار گرفت که از بین آنها اعتقاد بیان شده در ابتدای مقاله از سه‌گانه‌باوری بر بقیه غالب آمده است. در قرن دوم میلادی ترتولیان برای اولین‌بار از کلمه trinitas (شکل لاتین trinity)، استفاده کرده و ماهیت خدا را به شکل ذات واحدی که از سه شخص تشکیل شده توصیف کرد؛ اگرچه ترتولیان اولین کسی بود که از کلمه تثلیث استفاده کرد ولی الهیدانان دیگری مانند ایرنیوس هم توضیحات مشابهی ارایه کرده بود.
اریگن پس از او نیز تاکید بر واحد بودن خدای متعال (که خالق جهان است)، پسر (که رهایی‌بخش بشر بوده) که با خدا هم ازل بود و روح‌القدس (که تطهیرکننده بشر است) کرد. از جمله عقاید که مورد قبول واقع نشده این دید که عیسی از نظر مرتبه پایین‌تر و تحت فرمان خدای پدر است یا اینکه پدر، پسر و روح القدس تمایزی از هم نداشته و سه طرقی هستند که خدای واحد خود را افشا کرده بودند. این‌گونه بحث‌ها تا قرن چهارم ادامه داشت تا اینکه اعتقاد به تثلیث به عنوان عقیده رسمی مسیحیان بیان و به تصویب رسید. بحث‌ها بر سر جزییات تثلیث بین مسیحیان ادامه یافت.
یکی از موضوعات مورد اختلاف بین مسیحیان که منجر به انشقاق بزرگ کلیسای شرقی و غربی شد اختلاف نظر در مورد ماهیت روح‌القدس بود. عقیده کلیسای شرقی این بود که روح‌القدس نشأت گرفته یا برخاسته از پدر از طریق پسر است ولی کلیسای غربی معتقد بود که روح‌القدس برخاسته از پدر و پسر است.
با وجودی که در سال‌های اخیر کتاب‌های بسیار متنوع و خوبی در مورد الهیات مسیحی – به زبان فارسی – تالیف و ترجمه منتشر شده است، اما همواره جای کتابی که به‌طور اختصاصی به موضوع تثلیث بپردازد، خالی بود. انکشاف «تثلیث» نوشته ژیل اِمری با ترجمه محمد صبایی توسط انتشارات کتاب پارسه منتشر شده است. ژیل اِمری دارای درجه دکتری در رشته الهیات از دانشگاه فرایبورگ سوییس است که بعدها به سمت استادی در همین دانشگاه رسید.
«تثلیث» با عنوان فرعی «مقدمه‌ای بر آموزه کاتولیکی خدای سه‌یگانه» توسط انتشارات پارسه منتشر شده است که برخی مباحث مطرح شده در آن عبارتند از: انکشاف پدر، پسر، روح‌القدس، نوع اقرار به ایمان تثلیثی، سه «شخص» یا «اقنوم» و… .
ورشو چندی پیش داستان بی‌فضیلتی جنگ است و آسیب‌هایی که گاه تا نسل‌های آتی درمانی ندارد.
معرفی کتاب «زندگی زیر سقف دودی با لب خاموش!»
مروری بر کتاب «اخلاق از دیدگاه سارتر و فروید»
معرفی رمان «کتاب‌خواران»
نگاهی به کتاب «اتومبیل خاکستری» نوشته‌ی آلکساندر گرین
