گسترش: کتاب «فروید و جامعه‌ی مدرن»، نوشته‌ی رابرت بوکاک، به همت نشر پیله به چاپ رسیده است. این کتاب یکی از مهم‌ترین آثار در حوزه‌ی جامعه‌شناسی و روان‌کاوی است که به بررسی تأثیر اندیشه‌های زیگموند فروید بر جامعه‌ی مدرن می‌پردازد. این کتاب با نگاهی تحلیلی، نشان می‌دهد که چگونه مفاهیم روان‌کاوانه‌ی فروید، مانند ناخودآگاه، سرکوب، تمایلات جنسی و تضادهای روانی، در ساختارهای اجتماعی، فرهنگی و سیاسی جوامع مدرن نفوذ کرده‌اند.
بوکاک در این اثر، با ترکیب روان‌کاوی و جامعه‌شناسی، به تحلیل پیچیدگی‌های جامعه‌ی معاصر می‌پردازد و استدلال می‌کند که بسیاری از پدیده‌های اجتماعی را نمی‌توان بدون درنظرگرفتن ابعاد روان‌شناختی فهمید.
بوکاک ابتدا به معرفی زمینه‌های فکری و تاریخی شکل‌گیری نظریه‌های فروید می‌پردازد. او توضیح می‌دهد که چگونه فروید در اواخر قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم، با مشاهده‌ی بیماران روان‌رنجور، به کشف ناخودآگاه و مکانیسم‌های دفاعی روان پرداخت.
فروید با معرفی نظریه‌های خود درباره‌ی ناخودآگاه، رؤیاها و تمایلات جنسی، انقلابی در روان‌شناسی و فلسفه ایجاد کرد. در ابتدا، بسیاری از اندیشمندان، به‌ویژه در جوامع محافظه‌کار، نظریه‌های فروید را رد می‌کردند، اما به‌تدریج این ایده‌ها در علوم اجتماعی نفوذ کردند.
بوکاک استدلال می‌کند که روان‌کاوی فروید می‌تواند به‌عنوان لنزی برای تحلیل انتقادی جامعه‌ی مدرن به کار رود. برای مثال، مفهوم سرکوب که فروید آن را به‌عنوان فرآیند ناخودآگاهِ واپس‌زدن امیال غیرقابل‌قبول تعریف می‌کند، در سطح اجتماعی نیز قابل تعمیم است. جوامع مدرن، به‌ویژه در دوران اوج صنعتی شدن، بسیاری از تمایلات انسانی (به‌ویژه تمایلات جنسی و پرخاشگری) را سرکوب کردند تا نظم اجتماعی حفظ شود. این سرکوب، به گفته‌ی فروید می‌تواند به شکل‌گیری روان‌رنجوری، اضطراب و حتی خشونت‌های جمعی بینجامد. ازسوی‌دیگر، مفهوم والایش نشان می‌دهد که چگونه انرژی روانیِ تمایلات سرکوب‌شده می‌تواند به فعالیت‌های فرهنگی و اجتماعی مثبت (مانند هنر یا علم) تبدیل شود. بوکاک با استفاده از این چهارچوب، توضیح می‌دهد که چگونه نهادهای مذهبی، آموزشی و سیاسی در جامعه‌ی مدرن، با کنترل و جهت‌دهی به غرایز انسانی، به ثبات اجتماعی کمک می‌کنند، اما همزمان ممکن است به سرکوب‌های آسیب‌زا نیز منجر شوند.
یکی از جنبه‌های جذاب کتاب، مقایسه‌ی فروید با دیگر اندیشمندان کلیدی علوم اجتماعی، مانند: کارل مارکس و ماکس وبر است. بوکاک نشان می‌دهد که اگرچه مارکس بر تضادهای طبقاتی و اقتصادی به‌عنوان موتور محرکه تاریخ تمرکز داشت، فروید بر تضادهای درونی روان انسان تأکید می‌کرد. بااین‌حال، هردو به‌نوعی به مفهوم ازخودبیگانگی پرداختند: مارکس از بیگانگی کارگر از محصول کارش سخن گفت و فروید از بیگانگی انسان از امیال واقعی خود به‌دلیل فشارهای اجتماعی. از طرف دیگر، ماکس وبر بر عقلانیت و بوروکراسی به‌عنوان ویژگی‌های جوامع مدرن تأکید داشت، اما فروید نشان داد که زیر سطح این عقلانیت ظاهری، نیروهای غیرعقلانیِ ناخودآگاه همواره فعال هستند. این ایده به‌ویژه در تحلیل پدیده‌هایی مانند ناسیونالیسم افراطی یا اطاعت کورکورانه از رهبران سیاسی کاربرد دارد. درنهایت رابرت بوکاک در این کتاب به‌خوبی نشان می‌دهد که چرا زیگموند فروید، علی‌رغم تمام انتقادات، یکی از تأثیرگذارترین اندیشمندان قرن بیستم باقی مانده است.
آیا می‌توان جنون را نه به عنوان بیماری، بلکه به عنوان شیوه‌ای برای مواجهه با دردهای وجودی تفسیر کرد؟
بوکاک استدلال می‌کند که روان‌کاوی فروید می‌تواند به‌عنوان لنزی برای تحلیل انتقادی جامعه‌ی مدرن به کار رود.
محتوای رمان، انسجامی مثال‌زدنی دارد و حجم عظیم جزئیات دقیق تاریخی، علمی و فرهنگی خواننده را به شگفت وامی‌دارد.
اگر قدرت برگشت به گذشته و تغییر شرایط را داشتید، باز هم زندگی به همین سبک بود یا می‌توانستید مشکلات را رفع کنید؟
نگاهی به کتاب «در باب تسلّا: رسیدن به آرامش به وقت تیره‌روزی» اثر مایکل ایگناتیف
