img
img
img
img
img

مقاومت زیردستان در برابر قدرت با سازوکار ایدئولوژیک در بوستان سعدی

در این پژوهش، با اساس قرار دادن آثار سعدی، به طرح پرسشی پرداختیم مبنی بر این‌که طبقۀ رعیت چگونه به کسب قدرت در ساختار اجتماعی می‌پرداختند. مطابق با رویکرد هژمونی و قدرت که صاحب‌نظران آن آنتونیو گرامشی و میشل فوکو هستند، با کاربست روش تحلیل انتقادی گفتمان و نیز به پیروی از بینامتنیت و کنش بلاغی، به بررسی قدرت و مقاومت پرداختیم که حلقه‌های تعامل میان مشارکان اجتماع هستند. نظر به کارکرد چندجانبۀ گفتمان‌ها در متون قرن هفتم، یافته‌های پژوهش از این قرار است که در کنار صوفیان و زاهدان و دسته‌های گوناگون اجتماعی که برای کسب قدرت، سازوکارهای ویژۀ خود را به کار می‌گیرند، از دیگر سو، گروه زیردست و رعیت نیز با تصرف و تغییراتی در آن ابزارها، به برساخت‌های جدید قدرت دست می‌یازند؛ آنان با تلفیق پندارها با باور‌های دینی و عرفانی و عرفی موجود در جامعه که در عین حال، باعث فرمانبری و انقیاد خود ایشان شده است، به بسط سازوکاری می‌اندیشند که با بازپخش و اعمال آن، بتوان به گونه‌ای بهره ‌برد تا برترین مقامات را به اطاعت و تسلیم وا‌داشت. بدین ترتیب، با نگرشی ساختارشکنانه به متون، کنش و تعامل پیچیده میان کنشگران، جایگزین تصور فروکاهنده مبنی بر تعامل یک‌جانبهٔ میان گروه‌های فاعل اجتماعی می‌شود.

مقاله‌ی «مقاومت زیردستان در برابر قدرت با سازوکار ایدئولوژیک در بوستان سعدی» نوشته‌ی نعمت‌الله ایرانزاده، محمدحسن حسن‌زاده‌نیری و سعیده قاسمی که در مجله‌ی زبان و ادبیات فارسی منتشر شده، در پی می‌آید:

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

تازه‌ترين مطالب اين بخش
  فروشگاهی مدرن در شهری کم‌آشنا

سفر در دل خراسان بزرگ، در تاریخ غرقت می‌کند.

  یکی از آن چند نفر

درباره نجف دریابندری، به مناسبت سال‌روز درگذشتش

  پیشاهنگ نثر شاعرانه

به مناسبت زادروز پیر هرات، خواجه عبدالله انصاری

  آن‌ها با دیگران فرق دارند؟

آیا می‌دانستید که برای برخی افراد، تنهایی نه تنها یک بار روانی نیست، بلکه فرصتی برای خودشناسی و رشد شخصی است؟

  فیلسوفی که معتقد بود «حرکت» وجود ندارد

پارادوکس آشیل و لاک‌پشت یکی دیگر از معماهای قدیمی زنون است که نشان می‌دهد حرکت چقدر می‌تواند عجیب باشد.