سایه: یکی از مسائل مهم در نگاه توسعه‌گرا به ادبیات فارسی این‌است‌که آن‌را در مسیر کاربردی‌سازی و تحقق توسعه قرار داد. هرچندکه ادبیات فارسی در ذات و ماهیت خود، قدرت توسعه‌گرایی بالایی دارد؛ اما دراینجا مقصود استفاده بهینه و مبتنی‌بر تعامل با اقتصاد و ایجاد مسیرهایی‌ست که ازطریق‌آن ادبیات را احیاء کرد و در مسیر تحقق کسب‌وکارهای کارآفرینانه قرار داد. درادامه، به‌اختصار برخی از مصادیق و اسلوب‌های کاربردی پیشنهاد می‌شود.
۱. ادبیات به‌مثابه قدرت تغییرات اجتماعی
ادبیات فارسی می‌تواند تغییرات اجتماعی را تسهیل سازد؛ مثلاً وقتی ادبیات بر احترام به طبیعت یا مناسبات دوستانه بین انسان و طبیعت توجه نشان می‌دهد، می‌توان از آن در مسیر تغییروتحول جهت توسعه پایدار و توسعه محیط‌زیست استفاده کرد. این خصیصه، امکانی را فراهم می‌سازد تا کنشگری محیط‌زیست‌گرا از دل ادبیات بیرون آید.
۲. ادبیات فارسی به‌مثابه قدرت اتحادآفرینی
یکی از موضوعات مهم، ایجاد یکپارچه‌سازی در عین تفاوت‌هاست. کنشگری مبتنی‌بر ادبیات فارسی امکان می‌دهد که علی‌رغم وجود تنوع در اقوام، نژادها، آیین‌ها و پاره‌فرهنگ‌ها، راهی برای یکی‌شدن، همسازی و همفکری در مسیر توسعه پدید آورد. ازاین‌منظر، قدرت اتحادآفرین زبان و ادبیات فارسی نقشی فراگیر را دراین‌مسیر را ایفا می‌کند.
۳. ادبیات و قدرت نوآوری خلاق
الف: ادبیات فارسی امکانی فراهم می‌سازد تا به‌طرق‌مختلف بتوان در نوآوری و خلاقیت از آن استفاده کرد؛ به‌عنوان‌مثال: می‌توانیم متون روح‌بخش و معناساز ادبیات فارسی را با سینما، تئاتر، انیمیشن و سایر رسانه‌های دیجیتالی «ترکیب» کنیم.
ب: استفاده از ادبیات در تجارت و صنایع؛ ادبیات فارسی این امکان را دارد که با همه پدیده‌ها، کالاها، خدمات و تجارت‌های مختلف ترکیب شود؛ مثلاً می‌توان آن‌را در ترکیب با صنایع سنگین، صنایع سبک، تجارت، مُد و … به‌کار برد.
۴. ترویج و ترکیب ادبیات با صنعت گردشگری
الف: گسترش فضاهای متکثر ادبیات‌محور
یکی از اقدامات مهم، ایجاد فضاها و مراکزی‌ست که ازطریق ادبیات یا با زمینه‌هایی از ادبیات به صنعت سرگرمی و فراغت شهروندان یک جامعه کمک کند. باید بین فراغت و ادبیات، رابطه معناداری برقرار و ازطریق‌آن فراغت را با ادبیات ترکیب کرد.
ب: تورهای ادبی
درراستای تقویت گرایش‌های ادبیات‌محوری باید بتوان تورهایی با گرایش‌های ادبیات ایجاد کرد؛ مثلاً می‌توان باتوجه‌به سالگرد تولد شاعران بزرگ مثل حافظ، سعدی، مولانا، خیام، نظامی، فردوسی و … جشنواره‌های ملی و حتی بین‌المللی برگزار و از تمام کشورهای جهان دعوت کرد که دراین‌مراسم‌ها شرکت کنند.
۵. برگزاری رویدادهای ادبی-فرهنگی
الف: برگزاری نمایشگاه کتاب
یکی از بزرگ‌ترین و مهم‌ترین جریان‌های ادبی می‌تواند در قالب نمایشگاه و رویدادهای کتاب به‌صورت نقطه‌ای، محلی، ملی و جهانی اتفاق افتد. دراین‌راستا می‌توان محور و مبانی اصلی را بر شناسایی و معرفی ادبیات کلاسیک یا معاصر فارسی درنظر گرفت. درواقع، با برگزاری فستیوال کتاب می‌توان مراسم‌ها و سمپوزیوم‌ها یا نمایشگاه‌های متعددی از معرفی آثار برجسته ادبیات فارسی را انجام داد. درحقیقت، نمایشگاه به زمینه تبلیغی فرهنگ و کتب زبان فارسی کمک می‌کند.
ب: برگزاری شب‌های شعر بااتکابه شناسایی مؤلف‌های مهم ادبیات
همواره شب‌شعرهای بسیاری در سطح ایران برگزار می‌شود؛ اما هدف، برگزاری شب‌شعرهایی با معیارهای مشخص توسعه‌گرایی و توجه به مفاهیمی‌ست که در ادبیات حائزاهمیت است؛ مثل «شعر درراستای مواجهه با فقر»، «شعر و کودکان کار» یا «شعر و محیط‌زیست».
۶. خلق محتواهای ادبی به‌صورت آنلاین
الف: تولید پادکست‌های ادبی
یکی از مصادیق بسیارمهم تولید پادکست با معیارهای ادبیات توسعه‌گراست که می‌تواند دراین‌زمینه نقشی فراگیر ایفاء کند.
ب: کتاب‌های صوتی و تصویری
ایجاد کتب صوتی و تصویری می‌تواند بخشی از فرایند گسترش فرهنگ کتاب‌خوانی و توجه به ادبیات کلاسیک و مدرن با نگاه توسعه‌گرا باشد.
ج: تولید محتواهای نمایشی آنلاین درراستای توجه به ادبیات توسعه‌گرا
ترکیب ادبیات با تئاتر، یکی از زمینه‌هایی‌ست که بسیارمؤثر است و می‌توان ازطریق تولید تله‌تئاتر یا تله‌فیلم دراین‌زمینه مسیرهای جدیدی را ایجاد کرد.
۷. ایجاد شبکه‌های اجتماعی
با اولویت‌بخشی به ادبیات توسعه‌گرا
اگر بتوان مثل فیس‌بوک یا یوتیوب یا شبکه‌های اجتماعی مثل تلگرام و واتس‌اپ فضایی را درراستای گسترش ادبیات و ارتباط آن با زندگی پیدا کرد، نقش فراگیری در توسعه و ایجاد تغییرات اساسی ایفاء خواهد کرد. دراینجا، ادبیات می‌تواند در گستره فضاها و شبکه‌های اجتماعی راهبردهایی را به‌سوی زندگی کنشگران اجتماعی در سراسر جهان بیابد.
۸. خلق متاورس ادبی
اگر بتوان فضاهای مجازی را درراستای ترکیب‌های ادبی ایجاد کرد، یک اتفاق و انقلاب بزرگ به‌وقوع خواهد پیوست؛ تصور کنید که بتوانیم از ترکیب سعدی و حافظ یا سعدی و فردوسی، یک دنیای خیالی جدیدی فراهم نماییم که در آن بتوان بسیاری از مصادیق موردنظر و مصداق‌های اصلی هویت‌محور را به‌نمایش گذاشت و بر روی مخاطبان تأثیر ایجاد کرد.
۹. استفاده از هوش مصنوعی درراستای ادبیات توسعه‌گرا
هوش مصنوعی باتوجه‌به امکان‌ها و ظرفیت‌هایش، این‌شرایط را فراهم می‌کند تا با نگاه و نگرش به ادبیات توسعه‌گرا، تعالی‌بخشی، خلق مضامین نو، توجه به اولویت‌های فرهنگی، هویت‌سازی، اخلاق در زندگی، توجه به رابطه انسان و طبیعت، رابطه انسان با جهان، رابطه انسان با خود، رابطه انسان با خدا و سایر مصادیق نگاه‌های عمیقی را ایجاد کند. درحقیقت، از هوش مصنوعی می‌توان به‌عنوان یک مشاور اعظم و عظیم درراستای تولید و توسعه و گسترش ادبیات توسعه‌گرا استفاده کرد.
۱۰. کارآفرینی ادبیات
الف: کارآفرین ادبیات کسی‌ست‌که از ظرفیت‌ها و پتانسیل‌های ادبیات درراستای توسعه و ارتقاء و بهره‌وری استفاده می‌کند. کارآفرین ادبیات صرفاً به کسب‌درآمد فکر نکرده و می‌کوشد ازطریق ادبیات؛ هم به جامعه و هم به شرایط اقتصادی خود و کشور، توأمان کمک کند. دراین‌راستا او پیوندی بین درآمدزایی و توسعه در کشور ایجاد می‌کند و این پیوند را ازطریق ادبیات، محقق می‌سازد. کارآفرین ادبیات ضمن توجه به خلاقیت، به مصادیق فرهنگی و اولویت‌های ادبیات در ایجاد و گستره فرهنگی توجه دارد؛ مثلاً می‌کوشد بااستفاده‌از ادبیات، «صنعت گردشگری» را گسترش دهد و درآمدزایی کند؛ یااینکه برندهایی را در بازار با نگاه به ادبیات ایجاد کند؛ مثلاً می‌توان از برندهای معتبر با نام‌گذاری شاعران بزرگ، روندی نوگرا دراین‌فضا ایجاد کرد.
ب: مجموعه‌های NFT ادبیات فارسی؛ تبدیل اشعار و متون ادبی فارسی به آثار هنری دیجیتال و ارائه آن‌ها به‌عنوان NFT (توکن‌های غیرقابل‌تعویض) که هم ارزش هنری و هم اقتصادی دارند.
۱۱. ایجاد فشن‌شوهای مبتنی‌بر ادبیات
یکی از صنایع موردنیاز و پرمصرف، صنایع پوشاک است که هرساله با تولید مُدها و تنوع اقلام کالاهای تولیدی، بازار و مصرف‌کنندگان را تحت‌تأثیر خود قرار می‌دهد. حال اگر بتوان این بازار بزرگ و مجموعه تولیدات آن‌را با ادبیات پیوند زد، یک راهبرد یا رویه جدیدی در توسعه ادبیات‌محور شکل خواهد گرفت.
۱۲. داستان‌سرایی محیطی در طبیعت
برگزاری رویدادهایی در مکان‌های طبیعی که به‌الهام از متون ادبی، قصه‌ها و اشعار در فضای باز روایت شوند، بسیارمؤثر بوده و نقش فراگیری دارد؛ مانند بازسازی باغ‌های ایرانی سعدی در واقعیت.
۱۳. ایجاد اپلیکیشن‌هایی
درراستای ادبیات‌درمانی و مدیتیشن
ادبیات فارسی، جنبه‌ها و زمینه‌های گسترده‌ای در ایجاد صلح درونی و رَویه‌های تولید آرامش دارد که اگر به آن‌ها توجه کرد، می‌تواند درزمینه درمان و روانکاوی استفاده شود. تولید اپلیکیشن‌های کاربردی دراین‌زمینه یکی از اقداماتی‌ست که می‌تواند حوزه جدیدی در حوزه صنعت و بازار ایجاد؛ و ادبیات را در گستره وسیعی مطرح کند.
نویسنده: مهرداد ناظری
آیا می‌دانستید که برای برخی افراد، تنهایی نه تنها یک بار روانی نیست، بلکه فرصتی برای خودشناسی و رشد شخصی است؟
پارادوکس آشیل و لاک‌پشت یکی دیگر از معماهای قدیمی زنون است که نشان می‌دهد حرکت چقدر می‌تواند عجیب باشد.
ارسطو نحوه تفکر ما را شکل داده است.
به‌نظر می‌رسد رنگ آمیزی مزیتی مشابه با هنردرمانی دارد.
نگاهی به باور ستاره‌شناسی ایرانیان
