سی‌بوک: جنبه‌های شناختی، اجتماعی و عاطفی زندگی یک فرد از همان سنین پایین شکل می‌گیرد و برای همین سال‌های اولیهٔ زندگی یک کودک بسیار حیاتی در نظر گرفته می‌شوند. در همین دوره اساس و پایهٔ ذهن فرد شکل می‌گیرد و یادگیری، رفتار و رفاه کلی آن‌ها در آینده براساس همین دوران ساخته می‌شود. بنابراین سرمایه‌گذاری در آموزش کودکان از سنین پایین یا از همان نوزادی به دلایل متعددی از جمله افزایش توانایی‌های شناختی، مهارت‌های اجتماعی و ایجاد نگرش‌های یادگیری مادام‌العمر بسیار مهم است.
در ادامه با ما همراه باشید تا در مورد لزوم آموزش به نوزادان از بدو تولد و تأثیر آن بر مهارت‌های حرکتی شنیداری و گفتاری و غیره بیشتر بدانیم.
آموزش سنگ‌بنای توسعهٔ فردی و پیشرفت اجتماعی است. رشد شناختی کودکان عمیقاً تحت‌تأثیر تجربیات اولیهٔ آموزشی آن‌ها قرار می‌گیرد. در طول سال‌های شکل‌گیری ذهن، به‌ویژه از زمان تولد تا شش سالگی، مغز کودک رشد و تکامل سریعی را تجربه می‌کند. این دوره باعث افزایش اتصال عصبی و ظرفیت یادگیری نوزادان می‌شود. تحقیقات پیوسته نشان داده‌اند کودکانی که در برنامه‌های آموزشی اولیه شرکت می‌کنند یا از همان کودکی آموزش می‌بینند، مهارت‌های زبانی برتر، توانایی حل مسئله و ظرفیت‌های تفکر انتقادی بالاتری خواهند داشت.
مطالعات روان‌شناسان رشد نشان داده است که قرار گرفتن در معرض محیط‌های غنی از واژگان و فعالیت‌های سوادآموزی اولیه به‌طور قابل توجهی توانایی‌های زبانی کودکان را افزایش می‌دهد.
به‌علاوه مزایای آموزش اولیه حتی فراتر از مهارت‌های شناختی نیز می‌رود. یادگیری سیستماتیک کودکان را تشویق می‌کند تا به کاوش، تحقیق و توسعه علاقه‌مند شوند. درگیرشدن زودهنگام با محیط‌های یادگیری ساختاریافته، کنجکاوی آن‌ها را تقویت می‌کند و به کودکان اجازه می‌دهد سؤال بپرسند، به دنبال پاسخ باشند و مهارت‌های جدیدی کسب کنند. برعکس، فقدان محرک آموزشی در طول این سال‌ها ممکن است رشد شناختی را مختل کند و باعث می‌شود کودکان در دوران تحصیل و در حین یادگیری با چالش روبه‌رو شوند.
آموزش‌های اولیه علاوه بر تسهیل رشد شناختی و اجتماعی، نقشی اساسی در ایجاد هوش هیجانی کودک ایفا می‌کنند. کودکانی که از سنین پایین در نقش آفرینی، قصه‌گویی و سایر فعالیت‌های خلاقانه درگیر می‌شوند یاد می‌گیرند که احساسات خود را شناسایی، ابراز و مدیریت کنند و همچنین احساسات دیگران را تشخیص دهند. همچنین یادگیری و آموزش اولیه باعث هماهنگی عاطفی در کودکان، افزایش انعطاف‌پذیری و خود تنظیمی می‌شود و راهبردهای مقابله‌ای سازگار را تقویت می‌کند که برای حل پیچیدگی‌های زندگی بسیار ضروری هستند. در نتیجه کودکان مجهز به هوش هیجانی قوی در طول زندگی خود روابط مثبت‌تر و مؤثری را تجربه می‌کنند.
کتاب‌ها از دیرباز ابزاری ضروری برای آموزش کودکان در نظر گرفته شده‌اند و اهمیت آن‌ها فراتر از یک سرگرمی صرف است. آن‌ها به‌عنوان دروازه‌هایی برای دانش، تخیل و تفکر انتقادی عمل می‌کنند. در عصر مملو از حواس‌پرتی‌های دیجیتال نیز نمی‌توان ضرورت کتاب در پرورش ذهن نوزادان و کودکان را نادیده گرفت. کتاب‌ها دانش بنیادی در موضوعات مختلف را در اختیار کودکان قرار می‌دهند و درک آن‌ها از جهان را غنی می‌کنند. از طریق ادبیات، تاریخ و علم کودکان با ایده‌ها و دیدگاه‌های جدیدی مواجه می‌شوند که به رشد شناختی آن‌ها کمک می‌کند.
همچنین افکار و کنجکاوی نوزادان و کودکان با خواندن و مطالعه تقویت می‌شود. کتاب‌ها کودکان را تشویق می‌کنند که سؤال بپرسند و به دنبال پاسخ‌هایی فراتر از محدویت‌های محیطی خود بروند. به‌علاوه کتاب‌ها موجب تقویت مهارت‌های زبانی کودکان می‌شوند و در برقراری ارتباط بسیار مؤثر هستند. مطالعات نشان داده‌اند کودکانی که با کتاب‌ها درگیر می‌شوند دایرهٔ لغات گسترده‌تری دارند، توانایی‌های درک آن‌ها به‌طرز چشمگیری تغییر می‌کند و درک قوی‌تری از دستور زبان خواهند داشت.
حالا که می‌دانیم کتاب‌ها چه تأثیری بر ذهن نوزدان و کودکان می‌گذارند، سؤالی که پیش می‌آید این است که چه کتاب‌هایی برای یادگیری نوزادان مناسب‌تر هستند؟ کتاب‌های پارچه‌ای یکی از جذاب‌ترین کتاب‌ها برای نوزادان و کودکان نوپا هستند. این کتاب‌ها با بافت نرم و تصاویر پرجنب‌وجوش، الگوها و رنگ‌های زندهٔ خود یک ابزار بسیار عالی در جهت آموزش کودکان به شمار می‌روند و توجهٔ کودکان را به خود جلب می‌کنند.
کتاب‌های پارچه‌ای مملو از فعالیت‌های آموزشی به‌جهت لذت‌بردن کودکان هستند که در طراحی آن‌ها از پارچه‌های سبک، با کیفیت و بادوام استفاده شده است. ورق‌های این کتاب در برابر پارگی و شست‌وشو مقاوم هستند و بنابراین برای نوزدان هم ایمن هستند و هم می‌توانید آن‌ها را به حمام ببرید. می‌توانید با خواندن این کتاب‌ها برای نوزدان هنگام بازی در حمام، آن‌ها را به کشف یک دنیای جدید هدایت کنید و به آن‌ها در تشخیص کلمات کمک کنید.
کتاب‌های پارچه‌ای برای دست‌ها و دهان‌های کوچک نوزدان و کودکان عالی هستند. این کتاب‌ها با پارچه‌های ضد آب ساخته می‌شوند و بسیار مناسب زمانی هستند که بچه‌های کوچک در حمام بهانه‌گیری می‌کنند. این کتاب‌ها به‌راحتی تمیز و خشک می‌شوند و با رنگ‌های پر جنب‌وجوش و تصاویر زیبای خود، به کودکان کمک می‌کنند تا زودتر جهان رنگارنگ اطرافشان را بشناسند و به توسعهٔ تخیل، تشخیص دیداری، هماهنگی چشم و دست، مهارت‌های زبانی و حسی نوزدان کمک می‌کنند.
در ادامه چند کتاب پارچه‌ای جذاب را به شما معرفی می‌کنیم.
یکی از جذاب‌ترین و کاربردی‌ترین کتاب‌های پارچه‌ای در جهت آشنایی با حیوانات و آواشناختی برای نوزدان و کودکان، کتاب حیوانات جنگل چی پوشیدند اثر معصومه کندی است. این کتاب شعر از جنس پارچه تهیه شده و مناسب نوزدان است، لبه‌های تیز ندارد و در برابر کشش‌ها و پارگی‌هایی که نوزدان و کودکان نوپا می‌توانند ایجاد کنند بسیار مقاوم است. اجازه دهید کوچولوهای شما با این کتاب پارچه‌ای به جنگل سفر کنند.
شعر یک سفر عاطفی بسیار لذت‌بخش است که نوزدان را به دنیایی تخیلی می‌کشاند، اشعارِ این کتاب پارچه‌ای، ضمن این‌که تخیل کودک را تقویت می‌کنند و احساسات او را بر می‌انگیزانند، مفاهیم طبیعت و دنیای اطراف را نیز به آن‌ها نشان می‌دهند. کتاب فصل‌ها چقدر قشنگند اثر دیگری از معصومه کندی، دربارهٔ فصل‌های رنگارنگ و آب و هوا است که در قسمت معرفی آب و هوا دو زبانه نیز می‌باشد.
قصه‌های من و داداشم اثر علی‌اصغر سید آبادی مروج کتابخوانی و نویسندهٔ ادبیات کودکان و نوجوانان، یک کتاب پارچه‌ای مناسب نوزدان و نوپایان برای یادگیری رنگ‌ها است. این کتاب با رنگ‌ها، قصه‌ها و شعرهای جذاب خود به هدف آشنایی نوزادان و کودکان نوپا با اشکال هندسی و رنگ‌ها طراحی شده است.
کتاب پارچه‌ای وقت حمام، یک کتاب جذاب اثر سوسن ژالی، در قالب شعر و تصاویر زیبا به کودکان نحوهٔ حمام کردن را می‌آموزد و آن‌ها را با وسایل ضروری حمام مانند لیف، صابون، شامپو و حوله آشنا می‌کند. این کتاب پارچه‌ای موجب تقویت حس لامسهٔ نوزدان می‌شود، قابل شست‌وشو است و حس کنجکاوی نوزدان را برمی‌انگیزد.
نوزدان پس از تولد با شکل‌ها، تصاویر و صداهای مختلفی در محیط اطرافشان روبه‌رو می‌شوند که بسیاری از آن‌ها برایشان مبهم و غیرقابل درک خواهد بود. وظیفهٔ شما این است که به نوزاد کمک کنید تا به ساده‌ترین شکل ممکن و البته از طریق یک شیوهٔ علمی، با اشکال و صداهای مختلف آشنا شود تا بتواند آن‌ها را در ذهنش طبقه‌بندی کند. پک‌های مهارت‌های یادگیری مناسب نوزادان برای همین کار طراحی شده است. این کتاب‌ها اثر دکتر داریوش صادقی روان‌شناس کودک و مدرس دانشگاه هستند و بسیار به یادگیری و آموزش صحیح نوزدان کمک می‌کنند.
این مجموعه به چهار دورهٔ سه ماهه تقسیم شده است و هر مجموعه یک کتاب راهنمای کامل برای والدین و سه کتاب کار برای نوزادان دارد که در ادامه به‌صورت جداگانه آن‌ها را به شما معرفی می‌کنیم.
می‌توانید از این پک برای آموزش به نوزاد تازه متولدشدهٔ خود استفاده کنید. این پک با یک کتاب راهنمای کامل برای والدین و سه کتاب کار برای نوزادان باعث افزایش توجهٔ نوزاد شده و کمک می‌کند که نوزاد کوچک‌تان به راحتی با محیط اطرافش ارتباط برقرار کند و صداها و اشکالی را که می‌بیند راحت‌تر درک کند. همچنین نگاه به تصاویر سیاه و سفید برای مدت کوتاهی باعث افزایش تمرکز و آرامش ذهنی نوزادتان می‌شود. می‌توانید از این کتاب تا ۳ ماهگی نوزدان‌تان استفاده کنید.
حالا که نوزادتان ۳ ماهه شده و با کمک پک مهارت‌های یادگیری نوزاد ۰ تا ۳ ماه او را با شکل‌های ساده و سیاه و سفید آشنا کردید و موجب شدید ذهن‌شان طبقه‌بندی شود، نوزادتان آماده شده تا تجربه‌های دیداری جدیدی داشته باشد. وقت آن است که با پک مهارت‌های یادگیری نوزاد ۳ تا ۶ ماهه وضوح بیشتری به ذهن و دیدش ببخشید تا بتواند به جزئیات و رنگ تصاویر دقت کند. در این مجموعه که با عنوان «نوزاد باهوش‌تر من» نیز شناخته می‌شود؛ تصاویری طراحی شده‌اند که جزئیات و الگوهای پیچیده‌تری دارند. این تصاویر جدید باعث می‌شود نوزادتان تجربه‌های دیداری جدیدی به‌دست بیاورد و همچنین تصاویر قرمز رنگ این کتاب به نوزادتان کمک می‌کند روی قسمت‌های خاصی از تصاویر متمرکز شود.
با افزایش توانایی تمرکز درک عمق و رنگ‌بینی نوزادتان حالا وارد دورهٔ جدیدی از آموزش‌های دیداری و شنیداری شده است. با کمک این مجموعه نوزادتان را با شکل‌های بسیار متنوع و رنگ‌های اصلی آشنا کنید. علاوه بر شکل‌های پیچیده و ترکیب‌های رنگی مختلف، زمان آن فرا رسیده که از طریق تصاویر با برخی از مفاهیم ساده نیز آشنا شود. با نشان دادن تصاویر این پک مهارتی به نوزاد، هم هوش دیداری‌اش را تقویت کنید و هم مهارت‌های شنیداری او را بهبود ببخشید. می‌توانید از کتاب راهنمای والدین مجموعه استفاده کنید و نحوهٔ استفاده از این کتاب را به‌صورت کامل یاد بگیرید.
توانایی‌های حرکتی نوزاد شما در سه ماههٔ آخر افزایش می‌یابد و همین باعث تحرک و جنب‌وجوش بیشتر نوزادتان می‌شود. همچنین تجربه‌های دیداری نوزادتان در این دوره تغییر می‌کند و توجه‌اش به محیط اطراف جلب می‌شود و با دقت بیشتری وسایل و اطرافش را بررسی می‌کند. حالا وقت آن است که با کمک پک مهارت‌های یادگیری ۹ تا ۱۲ ماه و با کمک تصاویر رنگی متنوع و جدید آن باعث رشد ذهنی دیداری و حرکتی نوزادتان شوید. تصاویر و بازی‌های این مجموعه نه‌تنها باعث تقویت هوش دیداری نوزادتان می‌شود بلکه مهارت‌های شنیداری او را نیز پرورش می‌دهد و برخی از فعالیت‌های حرکتی مانند اشاره کردن یا لمس‌کردن نیز به این مجموعه اضافه شده است.
اهمیت آموزش به نوزادتان را دست‌کم نگیرید
اهمیت آموزش به کودکان در سنین اولیه را به هیچ‌وجه نادیده نگیرید. مزایای شناختی، اجتماعی و عاطفی ناشی از تجربیات آموزشی اولیه، زمینه را برای یک عمر یادگیری، رشد شخصی و مشارکت اجتماعی فراهم می‌کند. با ارائهٔ دانش و مهارت‌هایی که کودکان برای رشد مناسب به آن‌ها نیاز دارند نه‌تنها پتانسیل فردی‌شان را افزایش می‌دهید، بلکه آیندهٔ روشن‌تری را نیز برایشان رقم می‌زنید. بنابراین ضروری است که والدین و مربیان، اطمینان حاصل کنند که هر کودک فرصت‌هایی را در اختیار داشته باشد تا به شکوفایی برسد.
«غریبگی» و «آشنایی» در مواجهه با امر هنری
روز جمعه شانزدهم آذر از ساعت ۱۵ تا ۱۶:۳۰
گفت‌وگو با البرز حیدرپور
یادی از فردریک جیمسون
شعری از برنده‌ی نوبل ادبیات
