گسترش: حتی برای افرادی که عاشق کتاب هستند، یافتن فرصتی برای مطالعه میتواند یک چالش باشد. بنابراین، به نظر میرسد کتابهای صوتی جایگزین مناسبی برای کتابهای متنی هستند. میتوانید هنگام رفتوآمد یا تمیزکردن خانه به آخرین عناوین پرفروش گوش دهید.
اما آیا واقعاً گوش دادن به یک کتاب با خواندنِ یک کتاب برابر است؟
بث روگووسکی، دانشیار آموزش در دانشگاه بلومزبورگ پنسیلوانیا میگوید: «من طرفدار کتابهای صوتی بودم، اما واقعیت این است که همیشه آنها را نوعی تقلب میدانستم.»
روگووسکی، در یکی از پژوهشهایش در سال ۲۰۱۶، فرضیات خود را آزمایش کرد. در این پژوهش، داوطلبان یکی از گروههای شرکتکننده بخشهایی از کتاب Unbroken را که اثری غیرداستانی دربارهی جنگ جهانی دوم، نوشتهی لورا هیلنبرند، بود گوش دادند، درحالیکه گروه دوم همان بخشها را در یک کتابخوان الکترونیکی خواندند و گروه سوم هم همزمان میخواندند و گوش میدادند. پس از آن، همه در آزمونی شرکت کردند که برای سنجش میزان درک مطلب طراحی شده بود. روگووسکی میگوید: «ما هیچ تفاوت معنیداری در درک مطلب بین خواندن، گوشدادن یا خواندن و گوشدادن بهطور همزمان پیدا نکردیم.»
اگر تعجب میکنید که چرا کتابهای چاپی ممکن است بهتر از خواندن مبتنی بر صفحه نمایش باشند، این مسئله ممکن است به ناتوانی شما در اندازهگیری جایی که در یک کتاب الکترونیکی هستید مربوط باشد. دانیل ویلینگهام، استاد روانشناسی در دانشگاه ویرجینیا و نویسندهی کتاب Raising میگوید: «هنگامیکه در حال خواندن یک روایت هستید، توالی وقایع مهم است و دانستن اینکه در کجای کتاب قرار دارید به شما کمک میکند تا آن قوس روایت را بسازید. درحالیکه کتابخوانهای الکترونیکی سعی میکنند اینکه چه مقدار از کتاب باقی مانده را در قالب درصد یا مدتزمان تا پایان به کاربر اعلام کنند، اما به نظر نمیرسد که این اثری مانند خواندن یک کتاب سنتی داشته باشد.
این مسئله در مورد کتابهای صوتی نیز صادق است؛ زیرا مانند صفحه نمایشهای دیجیتال، کتابهای صوتی هم از نشانههای فضایی کاربران در هنگام خواندن متن چاپی محروم هستند.
ویلینگهام توضیح میدهد: «حدود ۱۰ تا ۱۵ درصد از حرکات چشم در حین خواندن در واقع تکراری هستند ـ به این معنی که چشمها برمیگردند و دوباره چک میکنند. این امر خیلی سریع اتفاق میافتد، و بهنوعی با فرآیند خواندن یک جمله همراه است.» او میگوید: «این ویژگی قطع به یقین سبب تقویت درک مطلب میشود. از نظر تئوری، در حین گوش دادن به یک فایل صوتی نیز میتوانید مکث کنید یا دوباره فایل را به عقب ببرید، اما، این قضیه برای خیلیها دردسرساز است.»
نکتهی دیگر این است که چه در حال خواندن متنی باشیم یا گوش دادن به آن، ذهنمان گهگاه سرگردان میشود. دیوید دانیل، استاد روانشناسی در دانشگاه جیمز مدیسون و یکی از اعضای پروژه آکادمی ملی علوم با هدف درک نحوهی درک مطلب افراد میگوید؛ چند ثانیه (و گاهی اوقات چند دقیقه) میگذرد تا ما از این اقامتگاههای ذهنی کوچک خارج شویم و توجه خود را دوباره متمرکز کنیم.
اگر در حال مطالعهی کتاب متنی هستید، خیلی آسان است که به عقب برگردید و جایی را که در آن منطقهبندی ادراکی کردهاید پیدا کنید. دانیل میگوید: اما اگر در حال گوش دادن به یک قطعهی ضبطشده باشید، این چندان آسان نیست. به شکل خاص اگر با یک متن پیچیده دستوپنجه نرم میکنید، توانایی به عقب بازگشتن سریع و بررسی مجدد مطالب ممکن است به درک مطلب کمک کند و احتمالاً انجام این کار هنگام کتابخواندن آسانتر از هنگام گوشدادن است. او میگوید: «ورقزدن کتاب به شما کمی استراحت میدهد. این مکث کوتاه ممکن است فضایی را برای مغز شما ایجاد کند تا اطلاعاتی را که جذب میکند، ذخیره یا مزه کند.»
دانیل در سال ۲۰۱۰، مطالعهای را انجام داد که نشان داد دانشآموزانی که به پادکستِ یک درس گوش میدادند در آزمون درک مطلب، بدتر از دانشآموزانی عمل کردند که همان درس را روی کاغذ میخواندند. او میگوید: «در مقایسه با خوانندگان، شنوندگان بهطور متوسط ۲۸ درصد امتیاز کمتری در آزمون کسب کردند.»
دانیلز میگوید: «اما ممکن است در این میان، برخی «موانع ساختاری» نیز وجود داشته باشد که مانع یادگیری از مطالب صوتی شود. شما نمیتوانید چیزی را که میشنوید خط بکشید یا برجسته کنید و بسیاری از اینها مهم هستند: نشانههایی که در کتابهای درسی نشان داده میشوند ـ چیزهایی مانند کلمات پررنگ یا کج بودن بخشهایی از اطلاعات مهم ـ در رسانههای مبتنی بر صدا برجسته نیستند؛ اما کتابهای صوتی نقاط قوتی نیز دارند: ویلینگهام میگوید که انسانها دهها هزار سال است که اطلاعات را بهصورت شفاهی به اشتراک میگذارند، درحالیکه صنعت چاپ، اختراع بسیار جدیدتری است.» او توضیح میدهد: «وقتی در حال مطالعه هستیم، از بخشهایی از مغز استفاده میکنیم که برای مقاصد گوناگونی تکامل یافتهاند. از سوی دیگر، شنوندگان میتوانند اطلاعات زیادی را از حرکات یا لحنهای گوینده به دست آورند. طعنه از طریق صدا بسیار راحتتر از متن چاپی منتقل میشود.» او میافزاید: «افرادی که صدای شخصیتهای شکسپیر را با صدای بلند میشنوند، معمولاً معنای زیادی را از ارائهی بازیگر دریافت میکنند.»
نگرشی به نسبت شاهنامه با متون یونان باستان در آستانه روز فردوسی
تأملی پیرامون افسانه دکتر فاوست و داستان ضحاک در شاهنامه به مناسبت روز بزرگداشت فردوسی
برگزاری نمایشگاه کتاب تهران به منوال گذشته همچنان اهمیتی و فایدهای دارد؟
زندگی عکسی قابشده و محدود نیست؛ بلکه تجربهای است پیوسته و بیمرز.
۱۵ حقیقت خواندنی درباره کتاب پیرمرد و دریا ارنست همینگوی