img
img
img
img
img
حسین منزوی

شگردهای کلیشه‌زدایی در غزل حسین منزوی

یکی از عوامل مهم تحول و زایش سبک‌های ادبی، کلیشه‌ای شدن مضامین و تصویرهای ادبی در دوره‌های متفاوت است که نمونۀ بارز آن، ظهور مکتب وقوع، سبک هندی و دورۀ بازگشت ادبی است. رایج‌ترین تحلیل برای تشخیص کلیشه‌های ادبی، بازشناسی ابزار تکرار است. عنصر «تکرار» در ادبیات نقش کلیدی، اعم از مثبت و منفی، ایفا می‌کند. بسامد بالای این عنصر، گاه به ظهور «کلیشه» می‌انجامد و می‌تواند در تصاویر شعری، ترکیبات اضافی و وصفی، کلمات مرکب، نمادها و مانند آن‌ها و نیز در جایگاه مضامین و عواطف ظهور کند. ازاین‌رو نوشته‌ی حاضر به بررسی و تأثیر عنصر «کلیشه» در ابعاد ادبی غزل معاصر با مطالعۀ اشعار حسین منزوی می‌پردازد و در پی اثبات آن است که منزوی چگونه رنگ تکرار و کهنگی را از تصاویر و مضامین قالبی زدوده است. منزوی گاه با پرداخت جزئی تصاویر و مضامین کلیشه‌ای، به خلق تصاویر و مضامین نو دست زده است. این پردازش اغلب با تلفیق اندیشه‌های کلیشه‌ای و خلاقانه بر ارزش هنری و ادبی شعر منزوی افزوده است و دیدگاه مخاطبان را درمورد کاربرد کلیشه تغییر می‌دهد. برجسته‌ترین نوآوری‌های حسین منزوی در کاربست مضامین و تصاویر قدما و کلیشه‌زدایی از آن‌ها در این موارد می‌گنجد: نوآوری در کاربرد ترکیبات کلیشه‌ای، نوآوری در کاربرد تلمیح برای مضمون‌پردازی و تصویرسازی، نوآوری درکاربرد تمثیل و کنایه برای مضمون‌پردازی و تصویرسازی، نوآوری در تضمین و اقتباس از کلام گذشتگان برای مضمون‌پردازی و تصویرسازی، و آمیختن فنون بلاغی با تلمیح، تضمین، و تمثیل. این تمهیدات گوشه‌هایی از نوآوری‌ها و ابداعات منزوی را به‌عنوان یکی از پیشگامان و پیشاهنگان غزل نو بازنمایی کرده و نشان می‌دهد چگونه غزل او از غزل‌های سنتی متفاوت و به شعر نو مشابه شده است.

مقاله‌ی «شگردهای کلیشه‌زدایی در غزل حسین منزوی» نوشته‌ی مهدی رهنما، احمدرضا کیخای‌فرزانه، بهروز رومیانی در مجله‌ی بهار ادب منتشر شده است که به مناسبت سال‌روز درگذشت حسین منزوی بازنشر خواهد شد:

كلیدواژه‌های مطلب:

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

تازه‌ترين مطالب اين بخش
  اینستاگرام قاتل هوش اجتماعی و فرهنگی کودکان

در غیاب تعاملات سنتی و بازی‌های اجتماعی، کودکان به‌جای آموختن از والدین، معلمان یا همسالان، از اینفلوئنسرهایی تأثیر می‌پذیرند که سبک زندگی پر زرق‌وبرق، رفتارهای مصرف‌گرایانه و ارزش‌های تحریف‌شده را ترویج می‌دهند.

  این جا چه خبر است؟

زن‌کشی یکی از مسائل جدی اجتماعی است که ریشه در عوامل مختلف فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و روانی دارد.

  فلسفه رمان از منظر میلان کوندرا

کوندرا به ما نشان می‌دهد که رمان‌های برجسته، جزئی از پیکره فلسفه هستند. آن‌ها واجد «کد اگزیستانسیال» هستند.

  ایران هرگز تنها نخواهد ماند

تأملی بر آخرین ایران نوشته‌های اسلامی ندوشن به‌مناسبت سومین سالروز درگذشتش

  کثرت‌گرایی فرهنگی خوب است یا بد؟

دنبال‌کردن تعدد فرهنگی، پیچیدگی‌های قومی فراوانی به همراه دارد.